ΚΥΡΙΑΚΗ Β´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

 

«Ἔσοπτρον Θεοῦ, ἐγένου Γρη­γό­ριε· τό κατ᾽ εἰκόνα γάρ ἄσπιλον ἐτή­­ρησας … τό καθ᾽ ὁμοίωσιν ἀνε­λάβου».

Χαίρει καί ἀγάλλεται σήμερα ἡ Ἐκ­κλη­σία τοῦ Χριστοῦ. Ἑορτάζει καί πανηγυρίζει τόν δεύτερο θρί­αμ­βό της στό πρόσωπο καί τούς ἀγῶνες τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀρχιεπι­σκό­που Θεσσαλονίκης, τοῦ θαυμα­τουργοῦ.

Χαίρει καί ἀγάλλεται καί ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας, διότι ὁ ἑορταζόμενος μέγας ἱεράρχης ἀλλά καί οἱ ἅγιοι ἀδελφοί καί ἀδελφές του ἁγίασαν μέ τήν παραμονή τους καί τήν ἄσκησή τους τήν πόλη τῆς Βεροίας καί τή Σκήτη της καί ἀποτελοῦν διαρκεῖς πρεσβευτές μας στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ.

Πῶς ὅμως κατόρθωσε ὁ ἅγιος Γρηγόριος νά ὑποστηρίξει τήν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας καί νά κατατροπώσει τούς ἀσεβεῖς αἱρετικούς;

Τό κατόρθωσε γενόμενος, ὅπως ψάλλει ὁ ἱερός ὑμνογράφος, «ἔσοπτρον Θεοῦ». Τό κατόρθωσε, γιατί αὐτό πού ζοῦσε, αὐτό πού δίδασκε, αὐτό πού ἔπραττε ὁ ἅγιος Γρηγόριος δέν ἦταν δικά του ἔργα, ἀλλά ἔργα τοῦ Θεοῦ, καθώς ὁ ἴδιος ὑπῆρξε «ἔσοπτρον Θεοῦ», καθώς ἡ ζωή του ἀντανακλοῦσε ὡς καθρέπτης τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Β´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ (Ομιλία)

 

«Χαῖρε ἀμνοῦ καί ποιμένος μή­τηρ, χαῖρε αὐλή λογικῶν προβά­των».

Ἀπό τίς ἀναρίθμητες μεταφορές πού χρησιμοποιεῖ ὁ ποιητής τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου γιά νά περι­γρά­­ψει τό σεπτό πρόσωπο τῆς Πα­να­γίας Παρθένου ἐπιλέγουμε μία μόνο ἀπόψε, προσπαθώντας νά κα­τα­­­νοήσουμε καλύτερα τήν πολυ­δι­­ά­­στατη προσωπικότητα τῆς Ὑπε­­ραγίας Θεοτόκου πρός τήν ὁποία ψάλαμε ἀπόψε τή Β´ στάση τῶν Χαι­ρε­τισμῶν της.

«Χαῖρε ἀμνοῦ καί ποιμένος μή­τηρ, χαῖρε αὐλή λογικῶν προβά­των».

Ἀκούοντας τόν στίχο αὐτό τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ἀπορεῖ ἴσως κα­­νείς πῶς εἶναι δυνατόν νά συν­δυάζονται σέ ἕνα πρόσωπο τρεῖς τόσο διαφορετικές ἰδιότητες· πῶς μπορεῖ ἡ Παναγία μας νά εἶναι συγ­χρόνως «ἀμνοῦ καί ποιμένος μήτηρ» ἀλλά καί «αὐλή λογικῶν προβάτων». Ὅμως αὐτός ὁ συνδυασμός, πού θά ἦταν γιά ὁποιοδήποτε ἄλλο πρό­­σωπο ἀδύνατος, εἶναι δυνατός γιά τήν Παναγία μας, στό πρόσω­πο τῆς ὁποίας νικήθηκαν οἱ ὅροι τῆς φύσεως καί ἀξιώθηκε νά γίνει Μη­τέρα τοῦ Θεοῦ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί νά παραμείνει παρθένος καί πρίν καί μετά ἀπό τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 

«Οἱ προφῆται ὡς εἶ­δον, οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐδί­­δα­ξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς πα­ρέ­λαβεν, οἱ διδά­σκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν … ἡ χά­ρις ὡς ἔλαμψεν, οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λα­λοῦ­­μεν, οὕτω κη­ρύσ­σο­­μεν».

Κυριακή τῆς Ὀρθοδο­ξίας σήμερα, Κυριακή τοῦ θρι­άμ­βου τῆς πίστεως ἐπί τῆς ἀπιστίας, τῆς ἀμφι­βολίας καί τῆς ἀμφι­σβη­τήσεως, καί ἡ Ἐκ­κλη­­σία μας μνημονεύει ὅλους ὅσους «διά πί­στεως κατηγωνί­σαν­το». Μνημονεύει καί προ­βάλ­λει ὅλους ἐκείνους πού μέ τή ζωή καί τή διδασκαλία τους, μέ τούς ἀγῶνες καί τό μαρτύριό τους, μετέδω­σαν καί σέ μᾶς ἀκαι­νο­τόμητη καί ἀπαραχά­ρα­κτη τήν πίστη στόν Ἰη­σοῦ Χριστό.

Αὐτή τήν ἑνότητα τῆς πίστεως ἐκφράζει τό Συ­νοδικό τῆς Κυρια­κῆς τῆς Ὀρθοδοξίας πού θά διαβάσουμε σέ λίγο κατά τήν περι­φο­ρά τῶν ἁγίων εἰκόνων, ἑνό­τη­τα πού ξεκινᾶ ἀπό τούς προφῆτες, οἱ ὁ­ποῖοι ἐκή­ρυξαν τήν ἔ­λευση τοῦ Χριστοῦ, καί κατα­λή­γει στή ζωή τῆς Ἐκ­κλησίας πού βιώνει καί κηρύσσει αὐτή τήν πί­στη στηριζόμενη στήν ἐμ­­πειρία τῶν ἁγίων της.

Πολλοί στίς ἡμέρες μας νομίζουν ὅτι ἡ πί­στη εἶναι μία ὑπόθεση προ­σω­πι­κή. Νομίζουν ὅτι ὁ κα­θέ­νας μπορεῖ νά πι­στεύει στόν Θεό ὅπως νο­μίζει, μπορεῖ νά πι­στεύει γιά τόν Θεό ὅ,τι νομίζει καί μπορεῖ νά ἐκφράζει τήν πίστη του πρός αὐτόν μέ ὅ­ποι­ον τρόπο νομίζει.

Ἀσφαλῶς, ἀδελφοί μου, ἡ πίστη εἶναι μία προσωπική ὑπόθεση: ὁ κάθε ἄνθρωπος ὀφείλει νά πι­στεύει, καί κανείς δέν ἐξαιρεῖται ἀπό τήν πίστη, ἐπειδή πιστεύ­ουν οἱ ἄνθρωποι γύρω του. Αὐτό εἶναι τό προ­σω­πι­κό στοι­χεῖο τῆς πί­στεως, δέν εἶναι ὅμως προσωπικό τό περιεχό­­με­νό της. Αὐτό εἶναι κοινό γιά ὅλους, ὅπως κοινός εἶναι καί ὁ τρό­πος, κοινή καί ἡ οὐσία τῆς πίστεως.

Α´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ (ομιλία)

 

«Χριστοῦ βίβλον ἔμψυχον, ἐσφρα­γισμένην σε πνεύματι, ὁ μέ­γας Ἀρχάγγελος … ἐπεφώνει σοι».

Μαζί μέ τό στάδιο τῶν ἀρετῶν, τό στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρα­κοστῆς, τό ὁποῖο ἄνοιξε ἡ Ἐκ­κλησία μας γιά ὅλους τούς πιστούς πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες, ἀνοίγει σήμερα καί ἕνα βιβλίο, γιά νά μᾶς βοηθήσει νά τρέξουμε μέσα στό στάδιο τῶν ἀρετῶν καί νά ἀγω­νισθοῦμε «τόν καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως».

Τό βιβλίο αὐτό δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ ὁποία ὡς «Χριστοῦ βίβλος ἔμ­ψυχος», ὅπως τήν ὀνομάζει ὁ ἅγιος Ἰωσήφ ὁ ὑμνο­γράφος, ἀνοίγει σήμερα, πρώτη ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν, πρώτη Παρασκευή τῶν Χαιρετισμῶν, γιά νά μᾶς συνοδεύσει στήν πνευμα­τική μας πορεία καί νά μᾶς διδάξει μέ τή ζωή της σέ τί θά πρέπει νά ἀποβλέπει καί ποῦ θά πρέπει νά κατευ­θύνεται ὁ ἀγώνας μας, ὥστε νά ἐπιτύχουμε τόν σκοπό ὄχι μόνο τῆς κατανυκτικῆς αὐτῆς περιόδου ἀλλά καί τῆς ζωῆς μας.

Κυριακή της Τυρινής: Η συγχώρεση προϋπόθεση της σωτηρίας μας.

 

Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή 

 

Ευχαριστούμε τον Κύριο, που μας αξίωσε σήμερα να εορτάζουμε την Κυριακή της Τυρινής· και θα μας αξιώσει μετ’ ολίγον να συγχωρηθούμε και συγχωρημένοι και αγαπημένοι να μπούμε στην ευλογημένη και αγία περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Είναι Παράδοσις της Εκκλησίας μας και του Ορθοδόξου Γένους μας απόψε οι ορθόδοξοι Χριστιανοί και στις πόλεις και στα χωριά, εκεί που υπήρχε παλαιότερα ευσέβεια και όπου υπάρχει ακόμα κάποια ευσέβεια, οι Χριστιανοί να πηγαίνουν στον Εσπερινό της Συγχωρήσεως, να ακούν τα ωραία γράμματα, τα οποία ωθούν την ψυχή του ανθρώπου προς τον πνευματικό αγώνα, και εν συνεχεία να συγχωρούνται από τον ιερέα και μεταξύ των. Και συγχωρεμένοι όλοι οι Χριστιανοί να αρχίζουν την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, και μάλιστα σε μερικά μέρη να κρατούν και το Τριήμερο.

Δυστυχώς τα ξενικά έθιμα, τα οποία εισέβαλαν στον τόπο μας εδώ και αρκετά χρόνια, κατάργησαν εν πολλοίς αυτήν την ευλογημένη συνήθεια, αυτό το ωραίο ορθόδοξο χριστιανικό έθιμο. Αλλά και κάποια κατάλοιπα του αρχαίου ειδωλολατρικού Ελληνισμού, τα οποία δυστυχώς μέχρι τώρα δεν ξερίζωσε ο Χριστιανισμός και στην πατρίδα μας, οι καρναβαλικές εορτές οι οποίες προβάλλονται, αντιστρατεύονται αυτήν την ωραία και πνευματική συνήθεια του Ορθοδόξου λαού μας. Το αποτέλεσμα είναι να διασκεδάζει ο λαός αυτές τις ημέρες, αλλά όχι χριστιανικά, και γι’ αυτό να μή έχει και αληθινή χαρά. Ο διάβολος τα κατάφερε έτσι, ώστε οι ημέρες αυτές για πολλούς αδελφούς μας Έλληνες Χριστιανούς από ημέρες πνευματικής προετοιμασίας που είναι για τον αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής να γίνονται ημέρες μεγάλων αμαρτημάτων.

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος: Εάν συγχωρέσεις, θα συγχωρεθείς!

 

Τὰ ἑξῆς παραγγέλνει ὁ Θεὸς στοὺς ἀνθρώπους: «κανεὶς ἀπὸ σᾶς ἂς μὴ διατηρεῖ στὴν καρδιά του κακία γιὰ τὸν ἀδελφό του» (Ζαχ. ζ´ 10) καὶ «κανεὶς ἂς μὴν συλλογίζεται τὴν κακία τοῦ ἄλλου» (Ζαχ. η´ 17). Δὲν λέει μόνο, συγχώρεσε τὸ κακὸ τοῦ ἄλλου, ἀλλὰ μὴν τὸ ἔχεις οὔτε στὴ σκέψη σου, μὴ τὸ συλλογίζεσαι, ἄφησε ὅλη τὴν ὀργή, ἐξαφάνισε τὴν πληγή. Νομίζεις, βεβαίως, ὅτι μὲ τὴν ἐκδικητικότητα τιμωρεῖς ἐκεῖνον ποὺ σὲ ἔβλαψε. Γιατὶ ἐσὺ ὁ ἴδιος σὰν ἄλλο δήμιο ἐγκατέστησες μέσα σου τὸ θυμὸ καὶ καταξεσκίζεις τὰ ἴδια σου τὰ σπλάχνα.

Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης: Τι είναι η μοναξιά;

 Η κλειστή καρδιά δεν έχει πληρωθή ακόμη υπό του Πνεύματος του Αγίου. Είναι βουτηγμένη στην μοναξιά της, στην θλίψι της, στην αγωνία της, στον προβληματισμό της, στην ερημιά της. Είναι άδεια. Όπως, όταν το στομάχι μας μείνη άδειο, διαμαρτύρεται και συρικνούται, κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την κλειστή καρδιά.

Ὅλος ὁ ἄνθρωπος κλείνεται ἐν ἑαυτῷ, ἀντί νά ἀνοιχθῆ πρός τόν Θεόν, ἀντί νά χωρέση ὁ Θεός καί νά τά σκεπάση ὅλα. Τότε αὐτός ὁ ἄνθρωπος τρώγεται μέ τά νύχια του, βγάζει τά μάτια του μόνος του, τσακώνεται μέ τόν ἑαυτό του. Οἱ λογισμοί του, οἱ περιπέτειές του, τά πάθη του, οἱ νόμοι συγκρούονται μέσα του. Καί τί γίνεται ὁ ἄνθρωπος; Ὅπως κάποιος πού κρατάει ἕνα μαχαίρι κόβει τά πάντα καί τά πετάει, ἔτσι καί ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου διασπᾶται, κατακρεουργεῖται. Καί ἀφοῦ ἡ ψυχή εἶναι κλειστή, σκοτεινή, ἀκυριάρχητη, διότι ἔκανε αὐτοκράτορά της κάποιον πού δέν μπορεῖ νά τῆς δώση εἰρήνη καί ἠρεμία, μέσα της βασιλεύει ἡ παγωνιά, οἱ φόβοι, ἡ μοναξιά.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΚΡΕΩ (Αποστολικό ανάγνωσμα)

 

 

«Οὔτε ἐάν μή φάγωμεν ὑστερού­μεθα, οὔτε ἐάν φάγωμεν περισ­σεύ­ομεν» (1 Κορ. 8.8).

Σέ ἕνα θέμα πού ἀπασχολοῦσε τούς χριστιανούς τῶν πρώτων αἰώνων ἀναφέρεται στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ὁ ἀπό­στο­λος Παῦλος. Καί τό θέμα εἶναι τά εἰδωλόθυτα, τά κρέατα δηλαδή ἀπό τίς θυσίες τῶν ζώων πού προ­σέφεραν οἱ ἄνθρωποι στά εἴδωλα καί τά ὁποῖα στή συνέχεια συνή­θιζαν νά τρώγουν. Ἡ συνήθεια αὐτή, τήν ὁποία διατηροῦσαν προφα­νῶς κάποιοι ἐξ εἰδωλολα­τρῶν προερχόμενοι χριστιανοί, δί­χαζε τούς χριστιανούς τῆς Κορίν­θου καί εἶχε δημιουργήσει μεταξύ τους πρόβλημα.

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅμως τοποθετεῖ τό ζήτημα στή σωστή του βάση, λέγοντας ὅτι γιά τούς χριστιανούς ἕνας εἶναι ὁ Θεός καί τά εἴδωλα δέν εἶναι θεοί, ἑπομένως καί οἱ θυσίες πού προσ­φέ­ρονται στά εἴδωλα δέν προσφέ­ρονται σέ θεούς, γιατί αὐτοί πού ἐκπροσωποῦν δέν ὑπάρχουν.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ

 «Πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέ­ρει· πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ᾽ οὐκ ἐγώ ἐξουσια­σθή­σομαι ὑπό τι­νος» (1 Κορ. 6.12).

Ἀπόλυτος καί κατη­γο­ρη­μα­τικός ὁ ἀπόστολος Παῦ­­λος δίνει μία ἀπάν­τη­ση στόν ἄσωτο υἱό τῆς σημε­ρινῆς εὐαγγε­λι­κῆς παραβο­λῆς, πού ἔχοντας τήν αἴ­σθηση ὅτι ἡ παρου­σία τοῦ πα­τέρα τόν ἐμπόδιζε νά κά­­νει ὅ,τι ἤθελε, φεύγει ἀπό τό σπίτι γιά νά ζή­σει τή ζωή πού ὀνει­ρευό­ταν χω­ρίς περιορι­σμούς.

Δίνει μία ἀπάντηση καί σέ ὅλους ἐμᾶς, τούς ἀνθρώ­πους τοῦ 21ου αἰ­ώνα, πού μερικές φο­ρές δοκιμάζουμε τόν πει­­ρασμό νά δραπετεύ­σου­με ἀπό τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί τούς κα­νό­νες τῆς Ἐκκλησίας μας.

Δίνει ὅμως ταυτό­χρο­να καί μία ἠχηρή ἀπάν­τη­ση σέ ὅσους κατη­γο­ροῦν τήν Ἐκ­κλη­σία, ὅτι δῆθεν περιο­ρίζει τήν ἐλευ­θερία τῶν ἀν­θρώ­πων, θέ­το­ντας ὅρια καί περιορι­σμούς.