ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ: Όλα μου επιτρέπονται αλλά όλα δεν με συμφέρουν.

«Πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέ­ρει· πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ᾽ οὐκ ἐγώ ἐξουσια­σθήσομαι ὑπό τινος» (1 Κορ. 6.12).

Tά ὅρια τῆς ἐλευ­θε­ρίας τοῦ ἀνθρώπου εἶ­ναι ἀπό τά πιό πολυ­συ­ζητημένα καί ἀμφι­λε­γό­μενα θέματα ὅλων τῶν ἐπο­χῶν. Mέχρι ποι­­­οῦ σημείου εἶναι ἐλεύθε­ρος ὁ ἄν­θρωπος καί κατά πόσο ἡ κοι­νω­νία καί ἡ θρησκεία πε­ριορίζουν τήν ἐλευθε­ρία του; Ἐρωτήσεις καί ἀπορίες συνηθισμένες, πού ἐπανέρχονται καί στίς ἡμέρες μας· καί δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού ἡ Ἐκκλησία κατη­γορεῖται καί συκοφα­ν­τεῖται ὅτι στερεῖ ἀπό τούς πι­στούς της τήν ἐλευθερία τους, ἐπι­βάλ­λοντάς τους τήν τήρη­ση τῶν εὐαγ­γελι­κῶν ἐντολῶν.

Ὅσοι ὅμως ὑποστηρί­ζουν αὐτές τίς ἀπόψεις καί διατυπώ­νουν αὐ­τές τίς κα­τηγορίες ἀγνοοῦν προ­­φανῶς τό ἀληθινό νόημα καί τό πραγμα­τι­κό περιε­χόμενο τῆς ἐ­λευ­θε­ρίας, τό ὁποῖο μέ μοναδικό τρόπο προσ­­­διορίζει ὁ ἀπόστολος Παῦ­λος στό σημερι­νό ἀποστολικό ἀνάγνω­σμα. «Πάν­τα μοι ἔξε­στιν ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμ­φέρει· πάντα μοι ἔξε­στιν ἀλλ᾽ οὐκ ἐγώ ἐξου­σιασθήσομαι ὑπό τι­νος».

Ὁ ἄνθρωπος πλάσθη­κε ἀπό τόν Θεό ἐλεύ­θερος γιά νά κάνει τά πάντα· κανείς δέν τοῦ προσέφερε καί δέν τοῦ προσφέ­ρει αὐτήν τήν ἀπόλυτη καί τέλεια ἐλευ­­θε­ρία, πού τοῦ χά­ρισε ὁ Θεός· τοῦ ἐπέ­τρε­ψε ἀκόμη καί νά παρεκ­κλίνει ἀπό τίς ἐντολές του, ἀκόμη καί νά ἀπο­μα­κρυν­θεῖ ἀπό τόν ἴδιο τόν δημιουργό του. Aὐ­τό σημαίνει τό «πά­ντα μοι ἔξεστι» τοῦ ἀπο­­στό­λου, ἀλλά αὐτό δέν ση­μαίνει αὐ­τόματα ὅτι ἡ ἀσυλ­λό­γιστη χρήση τῆς ἐλευ­θερίας μας εἶναι πάντοτε πρός τό συμ­φέρον μας.

«Πάντα μοι ἔξεστιν» σκέφθηκε ὁ νεό­τε­ρος υἱ­­ός τῆς σημερινῆς πα­ραβολῆς καί μέ αὐτή τή σκέψη ζήτησε ἀπό τόν πα­τέρα του νά τοῦ δώ­σει «τό ἐπιβάλλον μέ­ρος τῆς οὐσίας», τό κομ­μάτι δηλαδή τῆς πα­τρικῆς περιουσίας πού πίστευε ὅτι τοῦ ἀνήκει. Ἡ πράξη του αὐτή, ἔκ­φρα­­ση μιᾶς ἀσύδοτης ἐλευθερίας πού ἐπαινεῖται ἀπό ὁρι­σμένους, τόν ὁδηγεῖ μα­κριά ἀπό τόν πατέρα, τόν ὁδηγεῖ μα­κριά ἀπό τήν εὐτυχία καί τήν ἄνεση τοῦ πατρικοῦ σπι­τιοῦ· ἡ ἀπελευθέ­ρω­ση ἀπό τόν ἀγαθό καί φιλόστοργο πατέρα τόν ὁδηγεῖ στήν ὑποδού­λω­ση καί τήν ἐξάρ­τηση ἀπό ξένους κυρίους, πού τόν στέλ­νουν στούς ἀγρούς «βόσκειν χοίρους».

«Πάντα μοι ἔξεστιν» σκέφθηκε, ἀσφα­λῶς, καί ὁ πρεσβύτερος υἱός τῆς παρα­βο­λῆς, ὅταν, γυρνῶντας στό πατρικό σπίτι καί βλέποντας νά γιορτάζουν γιά τήν ἐπι­στροφή τοῦ ἀσώτου, ὀργίζεται καί διαμαρ­τύ­ρεται πρός τόν πατέρα του γιά τήν ὑπο­δοχή πού ἐπιφύλαξε στόν ἀδελ­­φό του. Ἡ ἀνεξέ­λεγ­κτη χρήση τῆς ἐλευ­θερίας του κάνει καί τόν πρεσβύ­τ­ε­ρο ἀδελφό δυστυχῆ, ξένο πρός τήν χα­ρά καί τήν εὐτυχία, ὑποχείριο τῶν τα­πει­νῶν αἰσθημάτων τοῦ φθόνου, τῆς ζή­λειας καί τῆς ὀργῆς.

Tό παράδειγμα τῶν δύο υἱῶν τῆς ση­με­ρινῆς παραβολῆς, πού μέ τόν δικό του τρό­πο ὁ κα­θένας ἀπό μᾶς κατά και­­ρούς ἀκολουθοῦμε, ἐπιβεβαιώνει ὅτι ἡ ὁρι­ο­­θέτηση τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώ­που ἀπό τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ δέν ἀπο­τελεῖ δέ­σμευση ἀλ­λά διαφύλαξη καί διά­σωση τῆς πραγματικῆς του ἐλευθε­ρίας, τῆς ἐλευ­θερίας πού χα­ρίζει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο, τῆς ἐλευθερίας πού χα­ρί­ζει ὁ πατέρας στόν ἄσωτο υἱό, ὅταν δια­γρά­­φο­ντας τό παρελ­θόν, διαγράφο­ντας πι­κρίες, σφάλματα καί χρέη, τοῦ προσφέ­ρει καί πάλι «τήν στολήν τήν πρώ­την», τοῦ προσ­φέρει «δακτύλιον εἰς τήν χεῖρα αὐτοῦ» καί θυσιάζει «τόν μό­σχον τόν σιτευτόν»· ἀποτε­λεῖ διαφύλα­ξη αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας πού μᾶς προ­σφέρει ἡ Ἐκκλησία μέ τήν ἀλήθεια καί τά μυ­στή­ρια της, πού ἀνα­καινίζουν καί ἐλευθε­ρώ­νουν τόν ἄνθρωπο.

Ὅσοι, ἀδελφοί μου, ἐπιθυμοῦμε νά ζήσουμε μέσα στό πνεῦμα τῆς ἀληθινῆς ἐλευθερίας πού χαρίζει ὁ Θεός· ὅσοι ἐπι­θυμοῦμε νά μή βρε­θοῦμε στή θέση τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, πού ὄχι μό­νο στε­ρή­θηκε τήν πε­ρι­ουσία του ἀλλά γιά μεγά­λο χρονικό διά­στη­­μα καί τήν θαλπω­ρή τῆς πατρικῆς οἰκίας· ὅσοι ἐπιθυμοῦμε νά μήν μείνουμε ἔξω ἀπό τή μεγάλη ἑορ­τή τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στή βασι­λεία του χαρά, ἄς ἀκολουθήσουμε ὡς κα­νό­να τῆς ζωῆς μας τήν ὁμολογία τοῦ ἀποστό­λου Παύλου γιά τή δική του ζωή· «Πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ’ οὐ πάντα συμ­­φέρει· πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ᾽ οὐκ ἐγώ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τι­νος». Γιατί πραγ­­μα­τι­κά, ἀδελφοί μου, τίποτε δέν ἀξί­ζει περισ­σό­τερο ἀπό τήν γνήσια ἐ­λευ­θε­ρία πού μᾶς χά­ρισε ὁ Θεός, καί τί­ποτε δέν μᾶς τή διασφαλίζει πε­ρισ­­σό­τερο, ἀπό τήν ἑ­κού­­σια ἄρνηση κάθε πά­­θους, κάθε κακίας, κάθε ἁμαρτίας, κάθε πράγματος ἤ γεγο­νότος πού μπο­ρεῖ νά δεσμεύ­σει ἀνα­πό­δραστα τήν ψυ­χή μας καί νά τήν ὑπο­δου­λώσει.

«Πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ’ οὐ πάντα συμ­­φέ­ρει». Ἄν, ἀδελφοί, γιά ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ἐπίγεια ζωή μας ἐξετάζουμε πάντοτε καί ἀποφα­σί­ζουμε μέ βάση τό συμ­φέρον μας, κατά μεί­ζο­να λόγο θά πρέπει νά ἐπι­λέγουμε καί νά ἐνερ­γοῦμε μέ κριτή­ριο τοῦ αἰωνίου συμφέ­ρο­ντός μας, πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν ἀτε­λεύ­τητη χαρά τῆς βα­σι­λεί­ας τῶν  οὐρανῶν.

 

 Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων