ΚΥΡΙΑΚΗ Β´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

 

«Ἔσοπτρον Θεοῦ ἐγένου, Γρη­γό­ριε· τό κατ᾽ εἰκόνα γάρ ἄσπιλον ἐτή­­ρησας, νοῦν δ᾽ ἡγεμόνα κατά παθῶν … ἀνδρικῶς ἐνστησάμενος, τό καθ᾽ ὁμοίωσιν ἀνελάβου».

Τήν προηγούμενη Κυριακή, τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ Ἐκ­κλησία μας πανηγύρισε τόν θρίαμ­βο τῶν ἱερῶν της εἰκόνων. Πανη­γύ­­ρισε τή δυνατότητά της νά ἀπει­κο­νίζει τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀπεικόνιση πού ἐπιβε­βαι­ώ­νει τό μέγα θαῦμα τῆς θείας ἐναν­θρωπήσεως, καί μέσα ἀπό αὐτή τήν ἀπεικόνιση νά ἐπανα­βεβαιώ­νει τήν πίστη της στή δυνατότητα τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου.

Σέ αὐτή τή δυνατότητα τῆς θεώ­­σεως τοῦ ἀνθρώπου ἑστιάζει ἡ ᾽Εκ­κλησία μας κατά τή σημερινή Β´ Κυριακή τῶν Νη­στει­ῶν, τιμώντας καί πανηγυρίζο­ντας τόν δεύ­τε­ρο θρί­αμβό της στό πρό­σωπο ἑνός μεγάλου θεολόγου καί πα­τρός της, στό πρόσωπο τοῦ ἁγί­ου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Ἡ δική του διδασκαλία καί ἡ δική του ζωή ἦταν αὐτές πού ἀπέκρουσαν καί ἀνέ­τρεψαν τήν κα­κοδοξία ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπο­ρεῖ νά γνωρίσει τή θέωση καί νά γίνει μέτοχος τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ ἀπό αὐτήν ἐδῶ τή ζωή. Ἡ δική του ζωή καί ἡ δική του διδασκαλία, πού συνο­ψί­ζει τήν μακραίωνη ἐμπειρία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλη­σίας μας, ἦταν αὐτή πού ἀπέδειξε ὅτι ἡ βούληση τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐκφράσθηκε κατά τή δη­μι­ουργία τοῦ ἀνθρώπου, δέν εἶναι ἁπλῶς εὐχή ἀλλά δυνατότητα γιά τόν κάθε ἄν­θρωπο.

Ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε «κατ᾽ εἰ­κόνα» τοῦ Θεοῦ μέ στόχο καί σκο­πό νά φθάσει, ἀξιοποιώντας ὅλα τά χαρίσματα τῆς εἰκόνας, στό «καθ᾽ ὁμοίωσιν», νά γίνει δηλαδή Θεός καί αὐτός, ὄχι ἀσφαλῶς κατά τήν οὐσία, ἡ ὁποία εἶναι μοναδική καί θεία, ἀλλά μέ τή μετοχή στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, νά γίνει δη­λαδή καί αὐτός θεός κατά χά­ριν.

Καί ἐάν τό «κατ᾽ εἰκόνα» εἶναι ἡ ἀφετηρία τῆς πορείας τοῦ κάθε ἀν­θρώπου πρός τό «καθ᾽ ὁμοίω­σιν», ὁ δρόμος εἶναι αὐτός πού μᾶς ὑποδεικνύει μέ τή ζωή του ὁ τι­μώ­μενος σήμερα μέγας ἱεράρχης καί θεολόγος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ἅ­γιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς,  τήν ὁ­ποῖο συνοψίζει καί τό τροπάριο πού προανέφερα. «Τό κατ᾽ εἰκόνα γάρ ἄσπιλον ἐτή­­ρησας, νοῦν δ᾽ ἡγεμό­να κατά παθῶν … ἀνδρικῶς ἐν­στη­­­­σάμενος, τό καθ᾽ ὁμοίωσιν ἀνε­­λάβου».

Ἡ διατήρηση τῆς καθαρότητος τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ πού φέρει ὁ κάθε ἄνθρωπος, τοῦ ἴδιου δηλαδή τοῦ ἑαυτοῦ, τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς του, εἶναι ἡ πρώτη προϋπό­θεση γιά νά προσεγγίσει κανείς τό «καθ᾽ ὁμοίωσιν». Καθαρότητα πού ἐπιτυγχάνεται ἀφενός μέ τόν προ­σωπικό ἀγώνα γιά τήν ἀπο­φυ­γή τῆς ἁμαρτίας μέ ὅποια μορφή καί ἐάν ἐμφανίζεται στή ζωή μας, καί ἀφετέρου μέ τή με­τοχή στά μυστήρια τῆς Ἐκκλη­σίας μας πού προσφέρουν τήν κάθαρση ἀπό τούς ρύπους τῆς ἁμαρ­τίας.

Ἡ δεύτερη προϋπόθεση εἶναι κυ­ριαρχία τοῦ νοῦ ἐπί τῶν παθῶν, προκειμένου νά φθάσει ὁ ἄν­θρω­πος σέ αὐτό πού ὁ ἀπό­στο­λος καί οἱ Πατέρες ὀνομάζουν «νοῦν Χριστοῦ», ἕως ὅτου δηλαδή ἐπιτύχουμε ἡ θέλησή μας νά συμ­πίπτει μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Καθαρότης καί ἀπάθεια εἶναι οἱ δύο θεμελιώδεις προϋποθέσεις γιά τό «καθ᾽ ὁμοίωσιν», καί αὐτές τίς δύο προϋποθέσεις ἐπέτυχε στό ἔπα­­κρο ὁ τιμώμενος σήμερα ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.

Αὐτές τίς δύο προϋποθέσεις κα­λεῖ καί προτρέπει καί ἐμᾶς ὁ ἱερός πατήρ ἀλλά καί ἡ ἁγία μας Ἐκ­κλη­σία νά ἐπιδιώξουμε στή ζωή μας καί νά τίς θέσουμε ὡς πρώ­τι­στες προτεραιότητές μας.

Μπορεῖ ἡ ἐπίτευξή τους νά μήν εἶναι εὔ­κο­λη ὑπόθεση, μπορεῖ νά ἀπαι­τεῖ­ται σκληρός ἀγώνας, ἀλλά ὁ Θεός εὐλογεῖ πάντοτε τήν προσπά­θεια τῶν τέκνων του.

Ἄς ἀγωνιζόμαστε, λοιπόν, γιά νά ἐπιτύχουμε αὐτές τίς δύο προϋποθέσεις καί εὔχομαι, διά πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Γρη­γορίου τοῦ Παλαμᾶ, νά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς νά φθάσουμε στό καθ᾽ ὁμοίωσιν καί νά ἀπολαύσουμε τή χαρά τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.