Το αδιέξοδο της αυτοκτονίας

Η αυτοκτονία είναι η 10η αιτία θανάτου ανά τον κόσμο ενώ σε παγκόσμια κλίμακα είναι η 1η αιτία θανάτου για άτομα έως 35 ετών. Στις Η.Π.Α. αν και ο φόβος για τις δολοφονίες είναι πολύ συχνός 1 δολοφονία αντιστοιχεί σε 2 αυτοκτονίες.

Αν και η αυτοκτονικότητα στο δυτικό κόσμο έχει αυξηθεί κατακόρυφα τις τελευταίες δεκαετίες, η Ασία είναι η περιοχή του πλανήτη με το μεγαλύτερο αριθμό αυτοκτονιών (περίπου το 60% όλων) και κυρίως στην Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδία (40% όλων).

Πρώτη χώρα παγκοσμίως σε αυτοκτονίες αναλογικά με τον πληθυσμό είναι η Λιθουανία ενώ την ακολουθούν Ρωσία και Λευκορωσία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 84η θέση της παγκόσμιας κατάταξης σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2008 με 2,8 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους και τους άντρες να είναι πέντε φορές συχνότερα αυτόχειρες από ότι οι γυναίκες.

Ωστόσο τα στοιχεία αυτά ενδέχεται να είναι αλλοιωμένα λόγω του γεγονότος πως θρησκευτικοί και κοινωνικοί παράγοντες οδηγούν στην απόκρυψη αυτοκτονιών και καθιστούν αδύνατη την καταγραφή τους (π.χ. δεν είναι δυνατή η κήδευση) με αποτέλεσμα κάποιες από αυτές να καταγράφονται ως ατυχήματα. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε περιπτώσεις αυτοκτονίας που πραγματικά μοιάζουν με ατυχήματα ενώ υπάρχουν περιπτώσεις πράξεων εξαιρετικού ρίσκου που βρίσκονται στο όριο αυτοκτονίας και ατυχήματος.

Πρώτη σε ποσοστό αύξησης αυτοκτονιών κατά 40% έρχεται η χώρα μας λόγω κρίσης σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των πέντε πρώτων μηνών του 2011 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.

Το διάστημα 2000-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας ήταν συνολικά 3.661, με τα περιστατικά να παραμένουν σταθερά στα 350-400 ανά έτος. Μετά την Αττική, η Κρήτη είναι η περιοχή με τις περισσότερες κλήσεις στη γραμμή βοήθειας 1018. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον τελευταίο ενάμιση χρόνο πάνω από 20 άτομα αυτοκτόνησαν στην Κρήτη... ενώ ακόμη δεν είναι διαθέσιμα τα επίσημα στοιχεία για το 2010.

Επίσης, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της επιστημονικής επιθεώρησης «The Lancet», κατά την περίοδο 2007-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 17%, κατατάσσοντάς την πρώτη σε ποσοστό αύξησης των αυτοκτονιών σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης.

Σύμφωνα με ειδικούς, η αυξητική τάση στις αυτοκτονίες ταυτίζεται χρονικά με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης, όμως τα αίτια της αυτοκτονίας δεν είναι πάντα ή μόνο οικονομικά. Σύμφωνα με ειδικούς ψυχικής υγείας, συνήθως συνυπάρχουν ή προηγούνται άλλοι παράγοντες, όπως κατάθλιψη ή προβλήματα στις οικογενειακές σχέσεις.

Στην τηλεφωνική γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία (1018) οι οικονομικοί λόγοι ήταν η συνήθης αιτία που άκουγαν οι υπεύθυνοι ψυχολόγοι από το 2007, όταν ξεκίνησε τη λειτουργία του το κέντρο, χρονιά που η κρίση δεν είχε ξεσπάσει ακόμα στην Ελλάδα. Από τότε οι κλήσεις τετραπλασιάστηκαν, για να φτάσουν πέρυσι τις 2.500, ενώ όλο και πιο συχνά καλούν άνθρωποι που είναι βουτηγμένοι στα χρέη.

Και μετά από αυτά τα όντως συγκλονιστικά στοιχεία και τα απίστευτα υψηλά νούμερα αυτοκτονιών στην χώρα μας έρχεται το ερώτημα. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο; Μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτούς τους ανθρώπους που σκέπτονται να θέσουν μόνοι τους το τέλος στην επίγεια ζωή τους αρνούμενοι να συνεχίσουν να ζουν, αρνούμενοι το δώρο του Θεού;

Και αμέσως κάποιοι θα απαντήσουν: «Με τόση δυστυχία, με φτώχια, με άγχος, με στεναχώρια, με καθημερινό τρέξιμο…πού βλέπετε ότι τελικά η ζωή είναι δώρο; Είναι κάτι το κάλο τελικά; Αφού μόνο δυστυχία και μιζέρια υπάρχει»!

Δυστυχώς όμως η απάντηση είναι σκληρή, δεν είναι ευχάριστη διότι τελικά εμείς, μόνοι μας, διαμορφώσαμε αυτόν ακριβώς τον τρόπο ζωής, μιας ζωής γεμάτη άγχος, γεμάτη ανησυχίες, γεμάτη προσπάθειες για «κατά κόσμον καταξίωση». Και έτσι φτάνουμε δυστυχώς στο να απογοητευόμαστε τόσο πολύ όταν τα οικονομικά μας δεν πάνε καλά που απαξιώνουμε την ίδια την ζωή μας. Ναι, θα λυπηθούμε, θα προβληματιστούμε όμως δεν θα απογοητευτούμε.

Η πλειονότητα των ανθρώπων που αυτοκτονούν σίγουρα έχουν ένα βεβαρημένο ψυχολογικό ιστορικό, όμως σήμερα μιλούμε και για ανθρώπους που δεν είχαν κανένα πρόβλημα, που δεν πέρναν ψυχοφάρμακα, δεν ζούσαν στο περιθώριο της κοινωνίας ούτε είχαν κάτι το οποίο θα έδειχνε ότι αυτός ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει σε αυτό το σημείο της αυτοχειρίας.

Όμως αυτό τελικά που δεν είχαν ήταν η ελπίδα στον Θεό. Δεν είχαν Θεό. Δεν πίστευαν πουθενά εκτός από το εγώ τους και την ματαιότητα του κόσμου.

Όταν ο άνθρωπος καταντά να μην πιστεύει στον Θεό, να μην ελπίζει πουθενά, να μην υπολογίζει τις συνέπειες των πράξεών του που θα έχουν αντίκτυπο στην μετά τον θάνατο ζωή του(διότι απλά δεν πιστεύει στην μετά θάνατο ζωή), τότε ο άνθρωπος αυτός δεν διστάζει να κάνει το απίστευτο…να διακόψει αυτή του την ζωή (που μπορεί όντως να ήταν γεμάτη προβλήματα) ώστε να εισέλθει ηττημένος στην αιώνια ζωή που εκεί δυστυχώς χωρίς τέλος θα γεύεται την μοναξιά της απογοήτευσης και την μιζέρια της αρνήσεως της ελπίδος. Διότι τελικά η αυτοκτονία δεν σε βγάζει από το πρόσκαιρο αδιέξοδο που βρέθηκες αλλά σε εισάγει σε ένα αιώνιο αδιέξοδο της αρνήσεως της Ζωής.

Όλοι μας αισθανόμαστε μοναξιά, θλίψη, ανημποριά και απελπισία από καιρό σε καιρό. Ο θάνατος κάποιου δικού μας, η διάλυση μίας σχέσης, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, αισθήματα αναξιότητας ή οικονομικές δυσκολίες αποτελούν προβλήματα που όλοι μας ίσως αντιμετωπίσουμε σε κάποια στιγμή της ζωής μας. Ωστόσο, η προσωπική ερμηνεία του καθενός για κάθε μία από τις παραπάνω καταστάσεις θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ένταση και την βαρύτητα των συναισθημάτων που θα νιώσει, αλλά και τις αντιδράσεις του σε αυτές. Ένα γεγονός που για κάποιον είναι ασήμαντο μπορεί σε κάποιον άλλο να προκαλεί μεγάλη δυσφορία. Όσοι νιώθουν αβοήθητοι και απελπισμένοι φτάνουν συχνά να θεωρούν την αυτοκτονία μία «ελκυστική λύση».

Το θέμα λοιπόν είναι η προσωπική θεώρηση των πραγμάτων, το πώς ο καθένας μας θα ερμηνεύσει το κάθε γεγονός, το πώς θα αντιμετωπίσει το κάθε μεγάλο ή μικρό «κακό» που θα τον βρει. 

Η Εκκλησία μας θέτει λοιπόν όλα τα πράγματα κάτω από το πρίσμα των δοκιμασιών, δηλαδή των καταστάσεων αυτών που θα μας μεταμορφώσουν σε καινούς ανθρώπους. Οι δοκιμασίες και οι πειρασμοί που αντιμετωπίζει ο καθένας μας είναι πολλοί και ποικιλόμορφοι, όμως η αντιμετώπιση όλων αυτών είναι κοινή: η άσκηση, η μυστηριακή ζωή, η προσευχή.

Ένας ψυχολόγος ίσως τα απορρίψει όλα αυτά και θα προτρέψει τον άνθρωπο να δει κάποιον ειδικό και ίσως έχει δίκαιο, σίγουρα και η επιστήμη μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων, όμως η επιστήμη δεν μπορεί να προσφέρει ελπίδα, πίστη, και αγάπη κάτι που μπορεί να το κάνει η εν Χριστώ ζωή.

Η αγάπη που μπορούμε να προσφέρουμε στον δοκιμαζόμενο αδελφό μας είναι το καλύτερο φάρμακο για την απογοήτευση που νιώθει ο πλησίον μας. Το ενδιαφέρον μας, το χαμόγελό μας, μία αγκαλιά, ένας λόγος παρηγορίας μπορεί να διώξουν μακριά κάθε σκέψη αδιεξόδου.

Αυτό τελικά που νομίζω ότι όλοι μας έχουμε χρέος να κάνουμε όταν αντιληφθούμε ότι ένας συνάνθρωπός μας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην δοκιμασία που του κτύπησε την πόρτα είναι να τον στηρίξουμε με κάθε δυνατό τρόπο. Να του θυμίσουμε ότι υπάρχει και Θεός, να του υπενθυμίσουμε ότι εάν η ελπίδα για τον κόσμο έπαψε να υπάρχει μέσα του, η φλόγα της ελπίδας και της αγάπης του Θεού μπορεί να καίει μέσα στο καντηλάκι της πίστεώς του. 

Και αυτό το καντηλάκι υπάρχει στον κάθε άνθρωπο, αρκεί να ανάψουμε την καντηλήθρα…

Π.Π.  

άρθρα που χρησιμοποιήθηκαν: εδώ και εδώ