ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ: Η σωτηρία μας βασίζεται στην ταπείνωση.

«Κατέβη οὗτος δεδι­και­ωμένος εἰς τόν οἶ­κον αὐτοῦ».

Πρώτη Κυριακή τοῦ Τρι­ωδίου καί ἡ Ἐκ­κλη­σία μᾶς παρουσιάζει δύο ἀνθρώπους μέ δια­φορετικές ἀφετηρίες καί διαφορετική δια­δρο­­μή πού συναντῶν­ται στό ἴδιο σημεῖο, στόν ναό τοῦ Θεοῦ,  ἀλ­λά μέ διαφορετικό σκο­πό. Ὁ ἕνας ζητᾶ τή δι­καί­ωση. Ὁ ἄλλος ἐπι­δι­ώ­κει τήν αὐτοδι­καί­ω­ση. Ὁ ἕνας ξεχωρίζει γιά τή συντριβή καί τήν τα­πεί­νωσή του, ὁ ἄλλος γιά τήν αὐτοπεποίθηση καί τήν ὑπεροψία του. Στά μάτια τῶν ἀν­θρώ­πων ὁ ἕνας φαντάζει δί­καιος καί ὁ ἄλλος ἁ­μαρτωλός, ὁ ἕνας εὐ­σε­βής καί πιστός καί ὁ ἄλ­λος ἀπομακρυσμένος ἀπό τόν Θεό καί τίς ἐν­το­λές του.

Σέ ἀντίθεση ὅμως μέ τούς ἀνθρώπους πού κρί­νουν ἀπό τά φαι­νό­μενα, πού κρίνουν ἀπό τά ἐξωτερικά στοιχεῖα τῆς ζωῆς καί τῆς συμ­πε­ριφορᾶς τοῦ ἀνθρώ­που, ὁ Θεός «ἐτάζει νε­φρούς καί καρδίας», ἐξε­τάζει τά μύχια τῶν ψυ­χῶν τους καί δέν κρί­­νει μέ βάση τά κρι­τή­ρια τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά τά δικά του θεῖα κρι­τήρια. Καί γιά τόν Θεό ἀποτελεῖ ὕβρι καί ἀλαζονεία ἡ αὐτοδι­καί­ω­­ση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος πού σάν τόν Φαρισαῖο ἐμ­φα­νίζεται στόν ναό καί ἐκθειάζει τήν ἀρετή του καί ἐγκωμιάζει τά καλά του ἔργα περιμένοντας τόν ἔπαινο τοῦ Θεοῦ, δείχνει ἀφενός ὅτι ἡ εὐ­­σέβεια καί ἡ ἀρετή του δέν εἶχαν πραγμα­τι­­κά ἐρείσματα καί ἀ­φε­τέρου ὅτι θεωρεῖ πώς ἡ σωτηρία του εἶναι ἀπόρροια ἀπο­κλει­στικά καί μόνο τῶν ἔργων του καί ὄχι τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἐλέους τοῦ Θε­οῦ, τόν ὁποῖο ἀκυ­ρώ­νει καί ἀπορρί­πτει. Καί ἐ­φό­σον ὁ ἄνθρωπος αὐ­τός δείχνει ὅτι δέν ἔχει ἀνάγκη τή δικαίω­ση τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός δέν ἔχει λόγο γιά νά τόν δι­καιώσει.

Ἔτσι ὅσο καί ἐάν φαί­νεται περίεργο πώς με­ταξύ ἑνός ἁμαρτω­λοῦ, ὅπως εἶναι ὁ τελώνης τῆς σημερινῆς εὐαγγε­λι­κῆς περικοπῆς, καί ἑνός ἀνθρώπου, ὅπως ὁ Φαρισαῖος, πού ζοῦσε σύμφωνα μέ τίς ἐπιτα­γές τοῦ Μωσαϊκοῦ νό­μου, αὐτός πού δικαιώ­νεται εἶναι ὁ τελώνης, ἡ ἐξήγηση εἶναι προ­φα­νής: ὁ Θεός ἐπιβλέπει ἐπί τούς ταπεινούς καί ὑψώνει τούς ταπεινούς, γιατί αὐτοί εἶναι ἐκεῖ­νοι πού ἔχουν συναί­σθηση τῆς ἀσθενείας καί τῆς ἀδυναμίας τους· εἶναι ἐκεῖνοι πού γνω­ρίζουν ὅτι ἡ σωτηρία τους δέν εἶναι κάτι πού δικαιοῦνται λόγω τῶν καλῶν τους ἔργων ἀλ­λά εἶναι κάτι στό ὁποῖο ἐλπίζουν μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ· εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχοντας συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός τους ἐπιμένουν νά ἀγωνίζονται νά ξερριζώνουν ἀπό τήν ψυχή τους τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες, νά ἀγωνίζονται γιά νά ἐφαρμόζουν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, νά ἀγωνίζονται γιά νά προοδεύουν καί νά προκόπτουν μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ στήν ἀρετή καί τήν ἁγιότητα.

Ὁ Θεός ἐπιβλέπει ἐπί τούς ταπεινούς, γιατί αὐ­τοί, παρά τίς ὅποιες ἀνθρώπινες ἀδυναμίες τους, εἶναι πάντοτε ἕτοιμοι νά ἀκολουθή­σουν τήν κλήση τοῦ Θεοῦ καί νά διακο­νή­σουν τό ἔργο του καί τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.

Αὐτό τό μήνυμα μετα­φέ­ρει, ἀδελφοί μου, σήμερα καί πρός ἐμᾶς τό εὐαγγελική ἀνάγνωσμα, ἕνα μή­νυμα πού πολλές φο­ρές ξεχνοῦμε: ὅτι ἡ σω­τηρία μας δέν στη­ρίζε­ται στήν ἀπό­δειξη τῆς δῆθεν ὑπερο­χῆς μας ἔνα­ντι τῶν συν­αν­θρώ­πων μας, οὔτε στήν σκλη­ρόκαρδη κατά­κρι­ση καί ἐξουθένωση τῶν ἀδελφῶν μας. Ἡ σω­τη­ρία μας βασίζεται στήν ταπείνωση, ἡ ὁποία μᾶς βοηθᾶ νά κατανοή­σου­με τίς ἁμαρτίες καί τίς ἀδυναμίες μας καί νά δείξουμε κατανόηση καί γιά τίς ἁμαρτίες καί τίς ἀδυναμίες τῶν ἀ­δελ­φῶν μας, καί μᾶς ἀνοίγει τή θύρα τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ χωρίς τό ὁποῖο εἶναι ἀδύνατο νά φθάσουμε στή σω­τηρία.

Ἄς μᾶς ἀξιώσει, λοι­πόν, ὁ Θεός, ἀδελφοί μου, νά βαδίσουμε καί ἐμεῖς τήν ὁδό τῆς ταπεινώ­σε­ως καί τῆς ἀγάπης τήν ὁποία βάδισε ὁ τελώνης γιά νά δικαιω­θοῦμε καί ἐμεῖς ἀπό τόν Θεό.

Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων