Πρόδρομοι της Χάριτος: Θεοτόκος και Πρόδρομος

Αν και κάθε μέρα η Εκκλησία μας πανηγυρίζει πολλούς αγίους, δηλαδή πολλούς θανάτους, τον μήνα Αύγουστο έχουμε δύο μεγάλους θανάτους. Στην μία Κοίμηση πανηγυρίζει όλη η κτίση. Είναι η Κοίμηση της Κυρίας Θεοτόκου. Στον άλλο μαρτυρικό θάνατο, όλη η εκκλησία στέκεται συγκλονισμένη. Είναι η Αποτομή της τιμίας κεφαλής του Προδρόμου.

Τα δύο αυτά μεγάλα πρόσωπα υπούργησαν στην έλευση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στον κόσμο, είτε η Παναγία με την γέννησή του, είτε ο Πρόδρομος με το εισαγωγικό του κήρυγμα. Όμως και τα δύο πρόσωπα βρίσκονται ακόμα στην σκιά του Μωσαϊκού Νόμου, ή καλύτερα στο μεταίχμιο των δύο κόσμων, του απερχόμενου Νόμου και της εισερχόμενης Χάριτος. Ίσως και γιά τον λόγο αυτόν η Εκκλησία τοποθέτησε τις δύο μνήμες στον μήνα Αύγουστο, στον τελευταίο μήνα του εκκλησιαστικού έτους. Ίσως είναι και αυτό ένα τεκμήριο ότι η περίοδος του νομικού βίου τελείωσε και αρχίζει ο καιρός της χάριτος.

Συνεπώς ας δούμε πώς δικαιολογείται η γενική θλίψη και η νηστεία της Εκκλησίας την ημέρα μνήμης του Τιμίου Προδρόμου, αφού η κοίμηση της Κυρίας Θεοτόκου, το Πάσχα του Καλοκαιριού, ήδη το πανηγυρίσαμε.

Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Σκήτη Βεροίας

Η «κόντρα» υφίσταται ανάμεσα στους δύο σπουδαίους άνδρες. Τον άρχοντα του τόπου, που είναι ο Ηρώδης, γιός του βρεφοκτόνου ομώνυμου Ηρώδη, και το θρέμμα της ερήμου, τον μείζονα εν γεννητοίς γυναικών, τον τίμιο Ιωάννη, τον βαπτιστή και Πρόδρομο του Χριστού.

Μπορούμε να δώσουμε πολλές προεκτάσεις σε αυτήν την αντιπαλότητα, αλλά τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα και σαφή.

Με βάση τον Μωσαϊκό Νόμο, στην έβδομη εντολή αναφέρεται σαφέστατα: Ου μοιχεύσεις. Αν και η σύγχρονη ελληνική κοινωνία κατάργησε αυτό το θέμα, συγκρούστηκε δηλαδή με τον ίδιο τον Θεό Πατέρα, που έδωσε τον Νόμο, η μοιχεία δεν παύει να είναι προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και εκπεσμός και διάλυση της οικογένειας. Όσο και αν αγωνίστηκαν να καταργήσουν και να καταστρέψουν την νεοελληνική οικογένεια εκείνα τα αισχρά πρόσωπα, που, γιά τις αμαρτίες του ελληνικού λαού, κυβέρνησαν την γλυκειά πατρίδα μας, και κατάργησαν την μία αλλά βασική αυτήν εντολή του Θεού, δεν κατάφεραν τελικά να πείσουν τον έλληνα γιά την ποιότητά τους.

Ο Ηρώδης ήταν παραβάτης της έβδομης εντολής. Αν ήταν παντρεμένος και η νόμιμη γυναίκα του είχε πεθάνει, τότε, σύμφωνα με τον Μωσαϊκό Νόμο, αν είχε πεθάνει και ο αδερφός του, μπορούσε νόμιμα να λάβει την γυναίκα του αδερφού του του Φίλιππου. Όμως τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Και παράνομα ο Ηρώδης μοιχεύονταν με την Ηρωδιάδα, την γυναίκα του αδερφού του. Αλλά επί πλέον είχε αποκτήσει μαζί της μία θυγατέρα, την Σαλώμη.

Ο Ιωάννης έλεγχε κατά πρόσωπο τον Ηρώδη, ο οποίος και τον έκλεισε στην φυλακή, και η Ηρωδιάδα μίσησε τον Ιωάννη και έψαχνε αφορμή να τον βγάλει από τη μέση.

Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη παράβαση του Νόμου. Ο Ιωάννης, ακραίος υποστηριχτής των δικαιωμάτων του Θεού, έλεγχε κατά πρόσωπον αυτήν την παράβαση και παρανομία.

Αλλά και ο Ηρώδης φαίνεται πως υπερασπιζόταν και αυτός τον Νόμο. Ποιόν νόμο;

Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Σκήτη Βεροίας

Η Τρίτη εντολή του Μωσαϊκού Νόμου λέει: Ου λείψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω. Δεν μπορείς να δώσεις τον λόγο σου και να μην τον κρατήσεις. Δεν μπορείς να ορκιστείς και να μην φυλάξεις τον όρκο σου.

Και το κακό έγινε. Τι τραγικό όμως;! Γιά να φυλάξει ο Ηρώδης την τρίτη εντολή φόνευσε, έσφαξε, τον Ιωάννη και έτσι παραβαίνει την έκτη εντολή.

Και ο Ιωάννης αποκεφαλίστηκε.

Ο Ιωάννης υπερασπιζόταν τον Νόμο, και έλεγχε την παρανομία της μοιχείας. Ο Ηρώδης υπερασπιζόταν τον Νόμο, και, γιά να μην παραβεί τον όρκο, έκανε φόνο. Όντως τραγικό το συμβάν.

Στον μαρτυρικό θάνατο του Τιμίου Προδρόμου αποδεικνύεται πόσο ατελής τελικά αποδεικνύεται ο Νόμος, γι' αυτό και καταργείται.

Αυτό είναι το γεγονός, που εορτάζει μεν αλλά και θρηνεί η Εκκλησία.

Αλλ’ ημείς τον Βαπτιστήν, ως εν γεννητοίς γυναικών μείζονα, επαξίως τιμώντες μακαρίζομεν.

Και έρχονται τα ερωτήματα: Τί θα μπορούσε να γίνει; Ποιός έπρεπε να υποχωρήσει;

Κατ’ αρχάς, ο Πρόδρομος ήταν Ναζιραίος, ήταν αναγνωρισμένος από τον λαό και θεοπρόβλητος προφήτης της μετανοίας. Δίδασκε την εφαρμογή του Νόμου σε τέλειο βαθμό. Και συνεπώς δεν μπορούσε να υποχωρήσει. Εξάλλου ήδη υφίσταται την ποινή του ελέγχου που κάνει στον άρχοντα, αφού συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, και μάλιστα στα υπόγεια του βασιλικού ανάκτορου. Άρχοντα λαού σου ούκ ερείς κακώς=δεν μπορείς να κακολογήσεις, πόσω μάλλον να ελέγξεις, τον άρχοντα.

Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Νάουσα

Ο Ηρώδης πράγματι ορκίστηκε. Αλλά αφού ήδη τιμώρησε τον Ιωάννη, μπορούσε κάλλιστα να μην εκπληρώσει το συγκεκριμένο θέλημα της θυγατέρας του. Εξάλλου, ο Νόμος λέει ότι γιά ένα αμάρτημα εφαρμόζεται μία τιμωρία. Συνεπώς ο Ηρώδης είναι νομικά καλυμμένος. Μπορούσε να πει ότι τον τιμώρησε τον Ιωάννη. Δεν έχει το νομικό δικαίωμα να τον ξανατιμωρήσει.

Εδώ τώρα υπεισέρχεται το μίσος και η μνησικακία των δύο μαινάδων γυναικών, μάνας και θυγατέρας. Η Ηρωδιάδα θριαμβεύει. Εδώ φαίνεται ότι τα σαρκικά πάθη υποδουλώνουν τελείως τον άνθρωπο. Ο Ηρώδης, ως βασιλιάς, ήξερε πολύ καλά τον Νόμο, αφού με βάση αυτόν διοικούσε. Ήξερε ότι δεν μπορεί να επιβάλει δύο ποινές γιά το ίδιο παράπτωμα.

Προτίμησε όμως να μην χάσει την παλλακίδα και την κόρη της, παρά να αφήσει τον Ιωάννη στην φυλακή, με την πρώτη ποινή που τον επέβαλε.

Αυτό είναι το γεγονός, γιά το οποίο πενθούμε, ολόκληρη η Εκκλησία.

Παλαιότερα, την ημέρα αυτήν δεν τρώγαμε τίποτα κόκκινο, ούτε κόκκινο σταφύλι ούτε καρπούζι. Ακόμα δεν χρησιμοποιούσαμε ούτε μαχαίρι. Το ψωμί το σπάζαμε, δεν το κόβαμε.

Ακόμα και με αυτές τις ωραίες συνήθειες του ορθόδοξου λαού μας, που οφείλουμε να φυλάγουμε, η Εκκλησία μας διατρανώνει την μοναδική θέση στην οποία έχει ενθρονισμένο τον Μέγα και Τίμιο Πρόδρομο.

Μπορούμε να κάνουμε ποικίλες παρεκβάσεις και να μιλήσουμε γιά πολλά πράγματα αυτήν την ημέρα. Όμως το γεγονός είναι απλούν και σαφές. Ο Νόμος δημιουργούσε συγκρούσεις αφάνταστες. Και από μία τέτοια «νομική» σύγκρουση, σφάχτηκε το μεγαλύτερο πρόσωπο που γεννήθηκε στην γη. Ο σπουδαιότερος άνθρωπος, το πετεινόν της Ερήμου, ο επίγειος φτερωτός άγγελος και ουράνιος σωματικός άνθρωπος. Της Ελισάβετ και του Ζαχαρία ο γόνος και της ερήμου του Ιορδάνη το θρέμμα.

Η υμνολογία της ημέρας με τα μελανότερα χρώματα και τις αισχρότερες λέξεις μιλάει γιά το δίδυμο μάννας και θυγατέρας και προσεπικυρώνει δειλία και πολλά άλλα στον άνανδρο βασιλιά Ηρώδη.

• Αναιδής Ηρώδης=ξεδιάντροπος Ηρώδης
• Ασελγής ορχήστρια=πρόστυχη χορεύτρια
• Ανοσιούργημα=έργο δίχως σεβασμό
• Μιαιφονία=βρώμικος φόνος
• Μαθήτρια στον παμπόνηρο διάβολο η Ηρωδιάδα
• Σατανικός έρωτας
• Οίστρος θηλυμανίας: οίστρος είναι ένα έντομο που τσιμπάει το Καλοκαίρι τα βόδια και τα τρελλαίνει. Τέτοιο έντομο τσίμπησε τον Ηρώδη και τον τρέλλανε τελείως με μανία ερωτική γιά γυναίκα.
• Ο προφήτης Ιωάννης ονομάζεται άγγελος, γιατί έζησε σαν να μην είχε σάρκα, από την πολλή νηστεία, απόστολος γιατί έκαμνε κήρυγμα στους αλλόπιστους, μάρτυρας γιατί σφάχτηκε και τον έκοψαν το κεφάλι.

 

Και άλλα πολλά μπορούμε να πούμε γιά την μεγάλη αυτήν γιορτή. Όμως καλύτερα να σταματήσουμε εδώ. Και να Σας προσκαλέσουμε όλους στο Μοναστήρι του Τιμίου προδρόμου, τόσο στην Βέροια όσο και στην Νάουσα, γιά να τιμήσουμε όλοι μαζί τον Μέγα Πρόδρομο. Και να ακούσουμε το κήρυγμα του σεπτού ρέκτη ποιμενάρχη μας, ώστε να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο στο νόημα της πανηγυρικής αυτής εορτής.

Καλώς να Ορίσετε, αδερφοί μας...

 

 Γέροντας Πορφύριος Προδρομίτης