Ευαγγέλιο της Κυριακής Θ΄ Λουκά και Εορτή της Αγίας Οικογένειας των Παλαμάδων

Πέντε τολμηροὺς καὶ ἀποφασισμένους νέους μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς τους τιμᾶ σήμερα ἡ τοπική μας Ἐκκλησία, μία εὐλογημένη οἰκογένεια ἑνὸς μεγάλου ἁγίου ποὺ τίμησε τὰ ἠμαθιώτικα χώματα, τὰ πότισε μὲ τὰ δάκρυά του, ποὺ καθαγίασε τὸν ἀέρα τῆς περιοχῆς μας μὲ τὴν πνοὴ τῆς ὑψηλονόου προσευχῆς του. Πρόκειται γιὰ τὴν οἰκογένεια, τοὺς γονεῖς καὶ τὰ ἀδέλφια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τοῦ μεγάλου θεόπτη καὶ θεολόγου τοῦ δεκάτου τετάρτου αἰῶνος. Ἑορτάζουμε τοὺς εὐσεβεῖς γονεῖς του, Κωνστάντιο καὶ Καλλονή, τοὺς ἀδελφούς του, Μακάριο καὶ Θεοδόσιο, καὶ τὶς ἀδελφές του, Θεοδότη καὶ Ἐπίχαρη.

Ἦταν εὐκατάστατη ἡ κωνσταντινουπολίτικη οἰκογένεια, γιατὶ ὁ πατέρας κατεῖχε ἕνα ἀπὸ τὰ ὑψηλὰ ἀξιώματα τῆς αὐτοκρατορίας, στὰ ὁποῖα προορίζονταν καὶ τὰ ἀγόρια. Μὲ κοινὴ ὅμως ἀπόφαση φρόντισαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ συμβατικὰ πρέπει τοῦ κόσμου, μὲ σκοπὸ νὰ ἀποκτήσουν τὴν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ, καθὼς ἐλεύθερος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀφήνει τὰ δικά του, γιὰ νὰ ἀποκτήσῃ τὰ τοῦ Θεοῦ, τὰ ἐπουράνια, αὐτὸς ποὺ δὲν περιορίζεται στὰ ὅρια τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου καὶ δὲν καταδυναστεύεται, δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τίποτε, παρὰ μόνον ἀπὸ τὸν Θεό.

Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε γιὰ τὸν ἄφρονα, τὸν ἀνόητο καὶ πλεονέκτη πλούσιο. Σκεφτόταν νὰ γκρεμίσῃ τὶς μικρὲς ἀποθῆκες του καὶ νὰ κατασκευάσῃ μεγαλύτερες, γιὰ νὰ συγκεντρώσῃ ἐκεῖ τὴν πλούσια σοδειὰ τῶν χωραφιῶν του. Ἡ μακαρία ἑπτάριθμος οἰκογένεια δὲν χρειάστηκε νὰ γκρεμίσῃ ἀποθῆκες, γιατὶ μοίρασε τὰ πάντα καὶ ἐπέλεξε τὸ δρόμο τῆς ἑκούσιας πτωχείας. Γκρέμισε μόνο τὸ εἴδωλο τοῦ κόσμου, αὐτὸ ποὺ προσκυνοῦν πολλοὶ εἰδωλολάτρες κοσμολάτρες, ἐραστὲς τοῦ ἐφήμερου. Ἡ μακαρία ἑπτάριθμος οἰκογένεια συγκέντρωσε τὴν πλούσια πνευματική της σοδειά στὶς ἀποθῆκες τοῦ οὐρανοῦ, ἐκεῖ ὅπου κανένα ζωΰφιο δὲν τὴν ἀπειλεῖ καὶ κανένας κλέπτης δὲν τὴν ἁρπάζει. Κι αὐτὰ ποὺ ἑτοίμασε τῆς ἀνήκουν γιὰ πάντα καὶ τὰ ἀπολαμβάνει εἰς αἰῶνας, ἐν ἀντιθέσει μὲ ὅσα ἀπέκτησε ὁ πλούσιος τῆς παραβολῆς, τὰ ὁποῖα καὶ διαμοιράστηκαν στοὺς κληρονόμους του μὲ τὸν ἐπινύκτιο θάνατό του.

Ὁ πλούσιος τῆς παραβολῆς εἶχε τὸ πάθος τῆς πλεονεξίας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἦταν ἀνόητος. Οὔτε τὰ ἐπίγεια πρόλαβε νὰ ἀπολαύσῃ, οὔτε τὰ ἐπουράνια κέρδισε. Στερήθηκε καὶ τὰ μὲν καὶ τὰ δέ. Ἐνῷ οἱ ἅγιοι Παλαμᾶδες ἔκαναν μία ἐπικερδῆ καὶ συμφέρουσα συμφωνία μὲ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὴ ζωή· διαπραγματεύθηκαν μὲ τὸν ἔμπορο θάνατο καὶ τὸν ξεγέλασαν μὲ τὴν κατὰ Θεὸν δικαοσύνη, ποὺ ἐπιτάσσει, ὅπως μᾶς λέγει καὶ ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ ἁγιορείτης, τὴν προσφορὰ τῶν ἀγαθῶν μας στοὺς ἐνδεεῖς χάριν τῆς ἀγάπης· ἀντάλλαξαν τὰ φθαρτὰ μὲ τὰ ἄφθαρτα, τὰ γήϊνα μὲ τὰ ἐπουράνια· ἀκολούθησαν ἕνα δρόμο ἀνηφορικό, δίχως «φάε, πίε, εὐφραίνου», μία πορεία σταυρικὴ στὸ Γολγοθὰ τῆς νηστείας, τῆς ἐγκράτειας, της ἀδιάλειπτης προσευχῆς· ἰχνηλάτευσαν τοὺς ἡσυχαστές, ἔγιναν αὐτάρκεις στὸ κατὰ κόσμον τίποτα καὶ πλήρεις στὸ κατὰ Θεὸν ἅπαν. Πέθαναν, θὰ ποῦν κάποιοι, ὅπως καὶ ὁ πλούσιος πέθανε. Ναί, ἀλλὰ βρίσκονται κοντὰ στὸν Χριστό, ποὺ κατεπάτησε τὸν θάνατο καὶ κατήργησε τὸν διάβολο, τοῦ ἐπέβαλε δηλαδὴ αἰώνια ἀργία. Καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀνεκτίμητος μαργαρίτης, ὁ ἀληθινὸς θησαυρός, ἡ αἰώνια εὐφροσύνη, τὸ πολυτιμότερο περουσιακὸ στοιχεῖο ποὺ δίνει ἀξία στὴν ψυχή μας καὶ πλουτίζει ὁλόκληρο τὸ εἶναι μας.

Εἶναι ματαιότητα ὅσα ἀνθρώπινα δὲν ὑπάρχουν μετὰ τὸν θάνατο. Ὁ πλοῦτος δὲν παραμένει καὶ ἡ ἐγκόσμια δόξα δὲν μᾶς συνοδεύει. Ὅλα ἐξαφανίζονται, μαραίνονται, ὅπως μαραίνεται ἕνα λουλούδι, γιατὶ εἶναι ἀσθενέστερα τῆς σκιᾶς καὶ ἀπατηλότερα τῶν ὀνείρων. Σὲ μιὰ στιγμὴ τὰ διαδέχεται ὁ θάνατος. Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ πράγματα ποὺ δὲν εἶναι μάταια, δὲν τὰ διαλύει ὁ ἄνεμος τοῦ χρόνου καὶ μᾶς συνοδεύουν στὴν ἄλλη ζωή· εἶναι οἱ ἀρετὲς καὶ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης πρὸς Θεὸ καὶ ἀνθρώπους, ποὺ ποτὲ δὲν πόθησε ὁ ἄφρων πλούσιος, γιατὶ αἰσθανόταν πλήρης καὶ αὐτάρκης σὲ αὐτὰ ποὺ εἶχε. Κι ὅταν κάτι μᾶς παρέχῃ σιγουριὰ καὶ ἀσφάλεια, δὲν ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ κάτι ἄλλο. Γιὰ τοὺς ἑπτὰ σώφρονες Παλαμᾶδες σιγουριὰ καὶ ἀσφάλεια ἦταν ἡ ταπείνωση, ἡ ἐγκράτεια, ἡ ὑπακοή, ἠ προσευχή, ἡ πίστη, τὸ κατὰ Θεὸν ζῆν στὸν οἶκο τῆς ἀσκήσεως, αὐτὸν ποὺ οἰκοδόμησε ἡ σοφία τους καὶ στήριξε ἀπὸ κάτω «στύλους ἐπτά».

Τί εἶναι λοιπὸν γιὰ τὸν καθένα μας σωφροσύνη καὶ τί ἀφροσύνη; ποιό εἶναι τὸ συμφέρον μας; καὶ ποιό ἀπὸ τὰ δύο πρότυπα μᾶς ἐνθουσιάζει; Ἡ ἀπάντηση ποὺ θὰ δώσουμε θὰ φανερώσῃ καὶ τὴν ἐπιλογὴ τοῦ πλούτου καὶ τῆς φτώχειας μέσα μας.

Πρωτοπρ. Στυλιανός Μακρής