Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης: Αμαρτία και Χάρις.

Δυο πραγματικότητες: ή μία είναι ή αμαρτία, ή άλλη είναι ή χάρις.

Ή αμαρτία. είναι ή κλίσης και ροπή προς το κακό. Ή αμαρτία δεν είναι, όπως είπαν μερικοί, δημιούργημα του Θεού - άπαγε της βλασφημίας. Ό Θεός εποίησε όλα «καλά λίαν» (Γεν. 1,31), όλα ωραία. Και ως κορωνίδα της δημιουργίας ποίησε τον άνθρωπο. Ό άνθρωπος, το αριστούργημα όλων των δημιουργημάτων, προικίστηκε με εξαίρετα δώρα. Τα σπουδαιότερα από αυτά είναι δύο• ό νους και ή ελευθέρα βούλησης. Εάν έκανε καλή χρήση των δώρων αυτών, τότε κοντά στο «κατ' εικόνα» θ' αποκτούσε το «καθ' όμοίωσιν» (έ.ά. 1,26), θα ανερχόταν σε υψηλές βαθμίδες, θα έφθανε στην θέωση, θα εθεούτο. Άλλα δυστυχώς ό άνθρωπος δεν έκανε καλή χρήση των δώρων αυτών. Δεν ύπήκουσε στο Θεό, παρέβη το θέλημα του, έπεσε. Κι από την ώρα της πτώσεως, μέσα στην ψυχή του βλάστησε μία νοσηρά κατάστασης, ή αμαρτία, πού δεσπόζει πλέον στον κόσμο. Με το πέρασμα των αιώνων, δια της επαναλήψεως και της έξεως, ή αμαρτία γιγαντώθηκε.

Πώς να παρομοιάσουμε την αμαρτία; Ό ιερός Αυγουστίνος λέει, ότι μοιάζει με ρεύμα πόταμου, πού το καλοκαίρι φαίνεται ήσυχο και το διαβαίνεις εύκολα, αλλά το χειμώνα ογκώνεται ξαφνικά, γκρεμίζει γεφύρια, πλημμυρίζει κάμπους, πνίγει ζώα και ανθρώπους, προκαλεί φόβο. Μικρό το κακό πού προξενούν οι ποταμοί μπροστά στον κατακλυσμό της αμαρτίας.

Φιλόσοφοι προσπάθησαν ν' ανακόψουν το ρεύμα της αμαρτίας, ύψωσαν αναχώματα• είπαν και έγραψαν πολλά. 'Αλλ' ή ορμή του ρεύματος των παθών ήταν τόση, ώστε παρέσυρε τα πάντα, όπως το κύμα τα παιχνίδια των παιδιών στην ακροθαλασσιά. Πανίσχυρη ήταν ή αμαρτία, κι ό άνθρωπος αναστέναζε κάτω από το κράτος της. Εκφραστής του πανανθρώπινου πόνου είναι στους μεν αρχαίους χρόνους ό απόστολος Παύλος• περιγράφει θεόπνευστος το δράμα κι αναστενάζει• «Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος• τίς με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;» (έ.ά. 7,24). Στους δε νεωτέρους χρόνους ό ποιητής Σαίξπηρ• αυτός στα δράματα του δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να περιγραφή την εναγώνια πάλη, πού ό άνθρωπος προσπαθεί να κάνη εναντίον της αμαρτίας, και τέλος την άδοξη ήττα του. Είτε βασιλιάς Είτε αυτοκράτωρ Είτε φιλόσοφος, όλοι ομολογούν τη δυναστεία της αμαρτίας. «Εβασίλευσεν», «έπλεόνασεν ή αμαρτία» (έ.ά. 5,20-21), όπως λέει ό απόστολος Παύλος.

Άλλα δόξα τω Θεώ κάποτε ήρθε κάποιος πού έλυσε το δράμα. είναι ό Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Ας μην τον πιστεύουν πολλοί. Εκείνος ήρθε και νίκησε το ηθικό κακό, νίκησε την αμαρτία. Νίκησε στην έρημο πέραν του Ιορδανού, όπου απέκρουσε τους τρεις πειρασμούς. Νίκησε στη Γεσθημανή, όπου ό πονηρός προσπάθησε πάλι να κάμψη τη βούληση του, άλλ' εκείνος είπε• «Πάτερ μου, ει δυνατόν εστί, παρελθέτω άη' εμού το ποτήριον τούτο' πλην ούχ ως εγώ θέλω, άλλ' ως συ» (Ματθ. 26,39). Νίκησε πάνω στο σταυρό οριστικώς και τελεσιδίκως, Και για αυτό φώναξε « Τετέλεσται» (Ίωάν. 19,30). Νίκησε προ παντός την ώρα της Αναστάσεως, όταν κατέλυσε το βασίλειο του θανάτου και του Άδου.

Είναι ό μονός αληθινός νικητής. Αναγορεύθηκαν και άλλοι νικηταί, σε άλλους τομείς, μα Τι το όφελος; Υπήρξε ενδοξότερος από το Μέγα Αλέξανδρο; Και όμως ό αήττητος αυτός, νικήθηκε κάποτε από τη μέθη. Ό νικητής λαών ολοκλήρων, νικημένος από ένα πάθος! Γι' αυτό οι αρχαίοι έλεγαν, ότι υψίστη νίκη είναι να νικά κανείς τον εαυτό του, τα πάθη του.

Νίκησε λοιπόν ό Χριστός. Κι όχι μόνο νίκησε, αλλά συνέβη και τούτο το θαυμαστό• ό σταυρός και ή άνάστασί του έγιναν πηγή δυνάμεως και για τον άνθρωπο, για να νικά Και αυτός την αμαρτία. Έγιναν τρόπον τινά σταθμός παραγωγής ρεύματος ηλεκτρισμού. Αυτή είναι ή πίστη μας• ό σταυρός του Κυρίου εκπέμπει ρεύμα μυστικό. Το δε ρεύμα αυτό, πού διοχετεύεται δια της Εκκλησίας μας, ονομάζεται με τη γλώσσα του αποστόλου Παύλου χάρις.

Χάρις! Πώς να σας την παραστήσω; Ό Ιερός Αυγουστίνος δίνει μία εικόνα. Αμαρτία και χάρις παλεύουν. Υποθέστε, ότι έχετε μπροστά σας μία ζυγαριά με δύο δίσκους. Στον ένα βάλτε όλες τις αμαρτίες του κόσμου• του Αδάμ και της Εύας, των απογόνων τους, τις αμαρτίες τις δικές μου, τις δικές σου, όλων των ανθρώπων όλων των γενεών μέχρι συντέλειας του αιώνος. Θα δούμε, ότι ή ζυγαριά από το τόσο βάρος γέρνει προς τον δίσκο αυτόν. 'Αλλά ξαφνικά ή ζυγαριά κλίνει προς τον άλλο δίσκο. Τι συνέβη, Τι έπεσε σ' αυτόν; Μήπως τα καλά μας έργα; τα δάκρυα μας; οι αγιοσύνες των ασκητών; Όχι. Αλλά Τι; Μια σταγόνα από το τίμιον αίμα του Χριστού μας! Αύτη έκανε το ζυγό να γείρει προς τα εκεί.

—Αυτά είναι θεωρίες, θα πείτε.Θέλετε να δείτε πώς ή θεωρία γίνεται πράξης; Ιδού τα παραδείγματα των αγίων. Όχι ένας και δύο αλλά πλήθος άγιοι βεβαιώνουν, ότι «όπου έπλεόνασεν ή αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν ή χάρις». Αναφέρω δύο και τελειώνω.

Το ένα είναι ό απόστολος Παύλος. Τι ήταν; Φανατικός διώκτης της Εκκλησίας. Βλαστημούσε το όνομα του Χριστού. Συνελάμβανε και φυλάκιζε τους Χριστιανούς. 'Αλλά σε μια στιγμή μετεβλήθη ριζικώς. Ό διώκτης έγινε κήρυξ. Σ' αυτόν, πού «έπλεόνασεν ή αμαρτία», βλέπουμε ότι «ύπερεπερίσσευσεν ή χάρις».

Το άλλο παράδειγμα είναι ό άγιος Αυγουστίνος. Δεν γεννήθηκε άγιος. Αμαρτωλός ήταν. Διέπραξε πολλές αμαρτίες. Βρήκε όμως κάποτε το θάρρος όχι απλώς να τις πει στον πνευματικό του πατέρα, άλλα και να τις γράψει σε βιβλίο, στις Εξομολογήσεις. Ήρθε και σ' αυτόν ή χάρις, και πήρε το κουρέλι αυτό και το έκανε άγιο και πατέρα της Εκκλησίας. Όντως και εδώ, «όπου έπλεόνασεν ή αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν ή χάρις».

Ό Ιερός Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας το χωρίο αυτό, λέει Υποθέστε, ότι κάποιος έχει χρέος, κ' επειδή δέ' μπορεί να το εξόφληση συλλαμβάνεται και οδηγείται στη φυλακή. Αίφνης κάποιος φιλάνθρωπος αναλαμβάνει, του στέλνει ένα τσεκ και μ' αυτό όχι μόνο εξοφλεί το χρέος του, άλλα και του περισσεύουν χρήματα, με τα όποια βγαίνοντας από τη φυλακή ζή ευτυχισμένος. Αυτό είναι ή χάρις του Θεού• ένα πνευματικό τσεκ, πού σε λυτρώνει.

Αδελφοί μου! Δύο πράγματα υπάρχουν στη ζωή. Το ένα είναι ή αμαρτία, πού μοιάζει σαν τη λερναία ύδρα με τα εφτά κεφάλια. Εκδηλώνεται ως λαιμαργία, ως πορνεία, ως μοιχεία, ως φιλαργυρία, ως πλεονεξία, ως φιλονικία, ως εκδίκησης, ως φθόνος, ως κακία... Ποιος είναι «καθαρός από ρύπου» έστω Και μία ήμερα εάν είναι ή ζωή του; (Ίώβ 14,4-5).

Το ένα ή αμαρτία• και το άλλο χάρις. Δυνατή ή αμαρτία; Αλλά πιο δυνατή ή χάρις! Αυτά τα δυο παλεύουν μέσα στην ανθρώπινη καρδιά. Ποιος από μάς —αν είναι ευσυνείδητος— δεν αισθάνεται μέσα του την πάλη αυτή; Ποιος θα νικήσει; Ή αμαρτία; Όχι. Ή αμαρτία δεν νικά. Όσο κι αν «πλεονάζει», όσο κι αν ή κοινωνία μας γίνεται Σόδομα και Γόμορρα και εγγίζουμε τον πυθμένα του αδου, όχι δέ' θα νικήσει ή αμαρτία' θα νικήσει ή χάρις. Ή δε χάρις είναι ό Εσταυρωμένος λυτρωτής του κόσμου.
Με την πίστη αυτή κηρύττω κ' εγώ και πιστεύω, ότι στο τέλος ή βασιλεία της αμαρτίας θα πέσει.

Ω Χριστέ, Βασιλεύ των αιώνων! Ας μη σε πιστεύουν οι άπιστοι. Εμείς σε πιστεύουμε και διακηρύττουμε• Κάτω από τα άστρα και πάνω από τα άστρα δεν υπάρχει τίποτε άλλο ανώτερο, γλυκύτερο, υπεροχώτερο από το Χριστό όν, παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας• αμήν.

 

Επίσκοπος Αυγουστίνος

 Φλώρινα 1983