ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

† ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ

ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης

τῆς Ἱερᾶς καὶ Ἀποστολικῆς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας

ΠΡΟΣ

τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου Ἐπαρχίας.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

«Νῦν γάρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἤ ὅτε ἐπιστεύσαμεν».

Κυριακή τῆς Τυρινῆς σήμερα καί ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς ὑπενθυμίζει «τήν ἀπό τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς ἐξορίαν τοῦ πρωτοπλάστου Ἀδάμ». Μᾶς ὑπενθυμίζει τήν παρακοή καί τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων καί τίς συνέπειές της. Μᾶς τήν ὑπενθυμίζει, ὄχι γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στήν ἀπελπισία καί στήν ἀπόγνωση, ἀλλά γιά νά μᾶς ἐξεγείρει ἀπό τόν ὕπνο τῆς ἀμελείας καί τῆς ραθυμίας. Μᾶς τήν ὑπενθυμίζει γιά νά μᾶς ὑπενθυμίσει συγχρόνως ὅτι ἡ ἀγάπη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ δέν μᾶς ἐγκατέλειψε, ἀλλά μᾶς χάρισε τή σωτηρία διά τοῦ μονογενοῦς του Υἱοῦ. Μᾶς χάρισε τή σωτηρία διά τῆς σταυρικῆς θυσίας καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Καί ἐπειδή ἡ σωτηρία μας δέν εἶναι ἕνα γεγονός πού ἀφορᾶ τό ἀπώτερο μέλλον, δέν εἶναι μία πραγματικότητα πού ἀφορᾶ τή μετά θάνατο ζωή μας, ἀλλά συνδέεται ἄμεσα μέ τό παρόν καί τήν καθημερινότητά μας, γι᾽ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος τονίζει ἐμφατικά στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα: «Νῦν ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἤ ὅτε ἐπιστεύσαμεν».

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ: Η νηστεία δεν είναι αποχή μόνο από τροφές!

Κατά την σημερινή ευαγγελική περικοπή, ευλογημένοι μας Χριστιανοί, «..ανάμνησιν ποιούμεθα της από του παραδείσου της τρυφής εξορίας του Πρωτοπλάστου Αδάμ». Η δέ Αγία μας Εκκλησία όρισε να διαβάζεται η περικοπή η οποία μας διδάσκει για την νηστεία και για τον τρόπο που πρέπει να την εφαρμόζουμε, λίγο πρίν από την έναρξη της νηστείας της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Τρία σημεία,  τοποθετεί μπροστά μας το σημερινό ευαγγέλιο. Τρεις προτάσεις από την επί του Όρους Ομιλία του Χριστού, όπως μας την μεταφέρει ο ευαγγελιστής Ματθαίος. Και όπως θα δούμε, αυτές οι παράμετροι και οι πνευματικές προϋποθέσεις είναι πολύ σημαντικές, ώστε να αξιοποιήσουμε επωφελώς και εποικοδομητικά την περίοδο που προηγείται των εορτών του Πάθους και της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Το πρώτο είναι η αρχή της συγγνώμης: «εάν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα συγχωρεί και σάς ο Πατέρας σας ο επουράνιος. Αν πάλι δεν συγχωρείτε τους ανθρώπους, ούτε και ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας αμαρτήματα», μας λέει ο Κύριος.

Μην κατηγορείτε τον Χριστό για τις αμαρτίες των χριστιανών.

Η Εκκλησία πολλές φορές σκανδαλίζει γιατί έχει ανθρώπους οι οποίοι δεν είναι τέλειοι, ήρωες, αψεγάδιαστοι, αλλά αμαρτωλοί, ανήθικοι, εμπαθείς.

Είναι σαν να πηγαίνουμε σε ένα νοσοκομείο και να σκανδαλιζόμαστε επειδή μέσα στο νοσοκομείο υπάρχουν άρρωστοι. Μα, ακριβώς γι'αυτό βρίσκονται εκεί οι άρρωστοι (μέσα στο νοσοκομείο) για να βρούνε γιατρειά.

Μην ξεχνούμε ποτέ, ότι ο Χριστός δεν προσδοκά από εμάς την αναμαρτησία, γιατί γνωρίζει ότι δεν είναι εφικτή. Αυτό που μας λέγει ο Χριστός είναι να αναγνωρίσουμε την αρρώστια μας, την ατέλειά μας, και να Του ζητήσουμε βοήθεια, να ακολουθήσουμε τον δικό Του τρόπο θεραπείας.

Το μοναστήρι, οι μοναχοί και οι επισκέπτες.

Ο ήλιος αχνοφαίνεται, καταφέρνει όμως να χρωματίσει τον ουρανό και την πλάση με το φως του. Από νωρίς κανα δυο αηδόνια πρόλαβαν τους πατέρες που ψέλνουν τον όρθρο, ψέλνουν και αυτά, δοξολογούν το πλάστη τους. Το μοναστήρι γέμισε αρώματα, μυρωδιές της άνοιξης. Αν και είμαστε μέσα στην κατανυκτική περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής υπάρχει μία διάθεση χαράς, αναγέννησης. Και είναι φυσικό, μιας και η περίοδος της νηστείας, μετάνοιας και της καλλιέργειας μιας περισσότερης ασκητικής διαθέσεως, μας μεταμορφώνουν. Μας εισάγουν πιο βαθειά στην χριστιανική ζωή, μια ζωή που χαρακτηρίζεται από μια «περίεργη» χαρμολύπη.

Ο πλησίον μου, η σωτηρία μου!

Ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα προβλήματα τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας τά τελευταία χρόνια ἀποτελεῖ ἡ διαστρέβλωση πού ὑφίσταται ἡ ὀρθόδοξη ἐσχατολογία, ὁ προφητικός λόγος δηλαδή περί τῶν ἐσχάτων. Κι εἶναι σύνηθες τό φαινόμενο ἄνθρωποι ἄπειροι πνευματικά, χωρίς ἐπίγνωση τοῦ τί σημαίνει Ορθοδοξία καί ποιά ἡ μεγαλειώδης οὐσία της, νά σπεύδουν νά ἐνασχοληθοῦν συστηματικά, χωρίς τίς ἀπαραίτητες πνευματικές προϋποθέσεις, μέ ὅ,τι ἔχει καταγραφεῖ εἴτε ὡς λόγος τοῦ Κυρίου, εἴτε ὡς λόγος κάποιου Ἀποστόλου ἤ Ἁγίου, σέ σχέση μέ τά ἔσχατα τοῦ κόσμου.

Μάλιστα, κύριο χαρακτηριστικό τῶν περισσοτέρων εἶναι ὅτι χωρίς νά ἔχουν μελετήσει πότε τά Εὐαγγέλια, τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, τίς Ἐπιστολές τοῦ Παύλου καί τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων, δηλαδή χωρίς νά ἔχουν ἔστω παρεμπιπτόντως ἀσχοληθεῖ μέ τά βασικά κείμενα τοῦ Χριστιανισμοῦ, προσκολλῶνται στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη, διεκδικώντας τό δικαίωμα νά ἀναλύουν καί νά ἑρμηνεύουν αὐθεντικά ἕνα βιβλίο «κατεσφραγισμένον σφραγῖσιν ἑπτά», γιά τό ὁποῖο ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἑρμηνευτές τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁμολόγησε τήν ἀπόλυτη ἀνικανότητά του νά προχωρήσει στήν ἀνάλυσή του!

Τα λειτουργικά έκτροπα που συνδέονται με τα μνημόσυνα.

Τελευταία τείνει να επικρατήσει μια συνήθεια ισοπεδώσεως της Παραδόσεως. Έτσι είθισται ορισμένοι από τούς πιστούς μας κατά τα μνημόσυνα των κεκοιμημένων τους να μην προσκομίζουν στο ναό κόλλυβα αλλά αντί αυτών κουλουράκια, πίτες και διάφορα γλυκίσματα. Αντί του πρόσφορου να προσκομίζουν έτοιμα βιομηχανοποιημένα πρόσφορα. Αντί του προσφερομένου κόκκινου οίνου να προσκομίζουν λευκό οίνο. Αντί της πατερικής φιλανθρωπίας να εμφανίζεται μια τάση επιδείξεως και δωρεάς προ σωματεία και ιδρύματα όχι με σκοπό τη χριστιανική βοήθεια.

Στην ίδια σειρά τείνουν να ξεχασθούν και πολλές άλλες ακόμα παραδοσιακές συνήθειες, όπως: συνεχείς μνημονεύσεις των κεκοιμημένων κατά τις Θειες Λειτουργίες· ψυχωφέλιμες επισκέψεις στα κοιμητήρια αφ' ενός μεν για τη φιλοσόφιση του μυστηρίου του θανάτου και αφ' ετέρου δε για την κοινωνία μετά των κεκοιμημένων μας· προσφορά προσφόρων καθ’ όλη τη διάρκεια του εκκλησιαστικού έτους ιδιαιτέρως δε κατά τα ψυχοσάββατα· δωρεές και φιλανθρωπίες στα εκκλησιαστικά καθιδρύματα και τέλος τακτική τέλεση θείων Λειτουργιών, Τρισαγίων και προσευχών.

Ο αγώνας εναντίον της αμαρτίας

 

γράφει ο Ἅγιος Τύχων (Ἐπίσκοπος Ζαντόνκ)

Δύσκολος εἶναι, τό ἀναγνωρίζω, ὁ ἀγώνας ἐνάντιον αὐτοῦ τοῦ ἐχθροῦ· εἶναι ὅμως ἀπαραίτητος. Πολλοί κάνουν πολέμους καί νικοῦν ἄλλους ἀνθρώπους· εἶναι ὅμως αἰχμάλωτοι καί δοῦλοι στά πάθη τους. Δέν ὑπάρχει πιό ἐνδοξη νίκη ἀπό τή νίκη πάνω στόν ἑαυτό μας. Βραβεῖο χωρίς νίκη δέν ὑπάρχει. Καί νίκη χωρίς ἀγώνα δέν ὑπάρχει.

Ἀδελφέ μου, ἄς καταπιαστοῦμε μ’ αὐτόν τόν ἀγώνα, γιά νά κερδίσουμε μέ τή βοήθεια τοῦ Χριστοῦ τή νίκη, νά πάρουμε ἀπ’ Αὐτόν τό στεφάνι τῆς ἀρετῆς καί νά θριαμβεύσουμε αἰώνια στή Βασιλειά Του.

Ἄς διατυπώσουμε τώρα μερικές σκέψεις, πού δίνουν βοήθεια καί ἐνίσχυση στόν ἀγώνα:

§ Ν’ ἀκοῦς καί νά προσπαθεῖς νά κατανοεῖς τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ μᾶς ἀποκαλύπτονται ἡ ἁμαρτία καί ἡ ἀρετή, ὥστε ν’ ἀποφεύγουμε τήν πρώτη καί νά ἐπιδιώκουμε τή δεύτερη: «Πᾶσα γραφή θεόπνευστος καί ὠφέλιμος πρός διδασκαλίαν, πρός ἐλέγχον, πρός ἐπανόρθωσιν, πρός παιδείαν τήν ἐν δικαιοσύνῃ, ἵνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρός πᾶν ἔργον ἀγαθόν ἐξηρτισμένος» (Β΄ Τιμ. 3, 16-17). Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ «μάχαιρα τοῦ Πνεύματος» (Ἐφεσ. 6, 17), μέ τήν ὁποία σφαγιάζεται ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς.

§ Ὁ Θεός βρίσκεται παντοῦ. Ὅπου κι’ ἄν βρεθοῦμε, εἶναι δίπλα μας. Ὅ,τι κι’ ἄν κάνουμε, γίνεται μπροστά Του.

Υπερηφάνεια: αιτία απουσίας χαράς.

γράφει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν το 1977

Σὲ σχέση μὲ τὴν κρίση ποὺ ὑπάρχει στὴν προσέλευση φοιτητῶν, σκεφτόμουν: γιατί οἱ ἄνθρωποι τόσο συχνὰ ἁπλῶς καταστρέφουν τὴ ζωή τους, βλάπτουν τὸν ἑαυτό τους, σὰν νὰ διακατέχονται ἀπὸ κάποια amor fati.

     Θὰ ὑπέθετε κανεὶς πὼς ἕνας ἁπλὸς ἐγωισμὸς καὶ τὸ ἔνστικτό τῆς αὐτοσυντήρησης θὰ τοὺς προφύλασσαν , ἀλλὰ ὄχι, οὔτε αὐτὸ τὸ ἔνστικτο δὲν τοὺς σταματᾶ. Μπορεῖς νὰ διακρίνεις καθαρὰ ἕνα εἶδος τρέλας, ἕνα πραγματικὸ πάθος γιὰ καταστροφή. Αὐτὸ τὸ πάθος εἶναι τὸ «Ἐγώ», δηλ. ἡ ὑπερηφάνεια.

     Ἡ ὑπερηφάνεια μεταμόρφωσε τὸν «ἄγγελο φωτός» σὲ Διάβολο, καὶ τώρα μόνον ἡ ὑπερηφάνεια ἔχει τὴ δύναμη νὰ καταστρέφει τοὺς ἀνθρώπους. Συνεπῶς, τὸ καθετὶ ποὺ συνδέεται, κατὰ τὸν ἕνα ἤ τὸν ἄλλο τρόπο, μὲ τὴν ὑπερηφάνεια, ἀκόμη καὶ σὲ μικροσκοπικὲς δόσεις, συνδέεται μὲ τὸν Διάβολο καὶ μὲ τὸ διαβολικό.

Κυριακή Ζ΄ Λουκά (του Ασώτου): Συγχώρεση χωρίς κρατούμενα!

Ανεκτίμητος θησαυρός σοφίας, ευσπλαχνίας, αγάπης και τρυφερότητας είναι η παραβολή του ασώτου, την οποία  σήμερα μας παρουσιάζει η ευαγγελική περικοπή, ευσεβείς Χριστιανοί. Ποιός δεν συγκινείται όταν την ακούει ή την μελετά; Ποιός δέν παίρνει θάρρος όταν βλέπει το μεγαλείο της θείας αγάπης; Ποιός δεν υμνεί το Θεό, για το μέγα όπλο των Χριστιανών την μετάνοια; Πλήθη Χριστιανών έχουν καθρεπτίσει τον εαυτό τους στη παραβολή και έχουν ξαναβρεί τον λυτρωτικό δρόμο της επιστροφής στον Πατέρα και Θεό μας.

Ο νεώτερος γιος «ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν». Ο άσωτος γιος μας λέει το ιερό κείμενο έφυγε και εγκατέλειψε το σπίτι του πηγαίνοντας σε μακρινή και ξένη χώρα. Το συμβολικό βάθος αυτής της εικόνας είναι σπουδαίο. Όσο και αν μας φαίνεται παράξενο, η ζωή μας σ’ αυτὸν τον κόσμο είναι αποδημία, είναι εξορία σε ξένη χώρα. Και αυτὸ  γιατί η περιπλάνησή μας στον κόσμο αναποδογυρίζει την αλήθεια του Θεού. Συσκοτίζει την σκέψη μας και διαβρώνει τις πνευματικές μας ευαισθησίες.

Πώς να προσέχεις όποιος ζει στον κόσμο.

Αγίου Ιγνατίου Brianchaninov 

(Ἐπίσκοπος Καυκάσου καί Μαύρης Θάλασσας) 

Ψυχὴ ὅλων τῶν ἀσκήσεων, ποὺ γίνονται γιὰ τὸν Κύριο, εἶναι ἡ προσοχή. Δίχως προσοχή, ὅλες αὐτὲς οἱ ἀσκήσεις εἶναι ἄκαρπες, νεκρές. Ὅποιος ποθεῖ τὴ σωτηρία του πρέπει νὰ μάθει νὰ προσέχει ἄγρυπνα τὸν ἑαυτό του, εἴτε ζεῖ στὴ μόνωση εἴτε ζεῖ μέσα στὸν περισπασμό, ὁπότε καμιὰ φορά, καὶ χωρὶς νὰ τὸ θέλει, παρασύρεται ἀπὸ τὶς συνθῆκες.

Ἂν ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ γίνει τὸ ἰσχυρότερο ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλα αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς, τότε πιὸ εὔκολα θὰ προσέχουμε τὸν ἑαυτό μας, τόσο στὴν ἡσυχία τοῦ κελιοῦ μας ὅσο καὶ μέσα στὸν θόρυβο ποὺ μᾶς κυκλώνει ἀπὸ παντοῦ.

Στὴ διατήρηση τῆς προσοχῆς πολὺ συμβάλλει ἡ συνετὴ μετρίαση τῆς τροφῆς, ποὺ μειώνει τὴ θέρμη τοῦ αἵματος. Ἡ αὔξηση αὐτῆς τῆς θέρμης ἀπὸ τὰ πολλὰ φαγητά, ἀπὸ τὴν ἔντονη σωματικὴ δραστηριότητα, ἀπὸ τὸ ξέσπασμα τῆς ὀργῆς, ἀπὸ τὸ μεθύσι τῆς κενοδοξίας καὶ ἀπὸ ἄλλες αἰτίες προκαλεῖ πολλοὺς λογισμοὺς καὶ φαντασιώσεις, δηλαδὴ τὸν σκορπισμὸ τοῦ νοῦ. Γι’ αὐτὸ οἱ ἅγιοι πατέρες σ’ ἐκεῖνον ποὺ θέλει νὰ προσέχει τὸν ἑαυτὸ του συστήνουν πρὶν ἀπ’ ὅλα τὴ μετρημένη, διακριτικὴ καὶ διαρκῆ ἐγκράτεια ἀπὸ τὶς τροφὲς (2).

Σκέψεις πριν την εξομολόγηση

Ἡ Ἐξομολόγηση εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἑπτὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἡ ἐφαρμογὴ τῶν λόγων τοῦ Κυρίου πρὸς τοὺς μαθητές Του : "Ὅσα ἂν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ὅσα ἂν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ".

Πρόκειται λοιπὸν γιὰ τὴν πιὸ μεγάλη εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο, γιατί μᾶς παρέχει τὴ σιγουριὰ καὶ τὴ βεβαιότητα ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως ὅλα τὰ ἐξομολογούμενα ἁμαρτήματα δὲν θὰ ὑφίστανται.

Δυστυχῶς ὅμως πολλοὶ πιστοὶ γιὰ διαφόρους λόγους - κυρίως ἐξ ἀγνοίας - ὑποτιμοῦν τὸ μέγα αὐτὸ μυστήριο ἢ τὸ παρερμηνεύουν. Ἐπειδὴ λοιπὸν γνωρίζουμε ὅτι, ὅταν ἕνας πιστὸς ἀποφασίσει νὰ προσέλθει στὸ μυστήριο, θὰ ἀντιμετωπίσει ποικίλα ἐμπόδια καὶ πειρασμούς, θὰ προσπαθήσουμε μὲ τὶς πτωχές μας συμβουλὲς νὰ βοηθήσουμε στὸ ξεπέρασμα τῶν δυσκολιῶν, ὥστε προετοιμασμένοι σωστὰ νὰ προσερχόμαστε στὸ Μυστήριο.

Πρὶν ξεκινήσεις γιὰ τὸ ἐξομολογητήριο, προσευχήσου θερμὰ στὸν Κύριο νὰ σὲ βοηθήσει νὰ ξεπεράσεις τὰ τυχὸν ἐμπόδια, κυρίως δὲ νὰ σὲ ὁδηγήσει σὲ συναίσθηση τῶν πράξεών σου φωτίζοντας τὰ βάθη τῆς ψυχῆς σου καὶ τῆς συνειδήσεώς σου, ὥστε νὰ ἐξετάσεις σὲ βάθος τὸν ἑαυτό σου, τὰ ἔργα σου, τὰ λόγια σου, τὶς σκέψεις σου καὶ νὰ τὰ ὁμολογήσεις συντετριμμένος ἐνώπιόν του πνευματικοῦ.

Ἐξομολογοῦμαι σημαίνει: "Ὁμολογῶ ἔξω αὐτὸ ποὺ ἔχω μέσα μου". Τὸ ἐξομολογητήριο δὲν εἶναι δικαστήριο, ἀλλὰ θεραπευτήριο. Ὁ πνευματικὸς "ἀνοίγει" τὴν ψυχὴ τοῦ ἐξομολογούμενου, ἐμποδίζει τὸ σχηματισμὸ συμπλεγμάτων, ἐλευθερώνει ἀπὸ τὶς ἐνοχὲς καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀναπαύει τὴν ψυχὴ καὶ οἰκοδομεῖ τὴν πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ συγκρότηση τοῦ προσερχόμενου προσώπου.

Η ειδωλοποίηση του εαυτού μας

Ἔχει τονισθεῖ ἀπό πολλούς. Τούς τελευταίους αἰῶνες, παρασυρμένος ὁ ἄνθρωπος ἀπό φιλοσοφικές θεωρήσεις, οἰκονομικά προτάγματα καί κοινωνικά συστήματα, ἔχει ξεχάσει τόν Θεό κι ἔχει αὐτονομηθεῖ ἔναντί του! Ζαλισμένος ἀπό ὑποσχέσεις γιά ἐπίγεια εὐδαιμονία καί ἀφοσιωμένος στό κυνήγι τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν δέν ἔχει τή δύναμη, οὔτε τή διάθεση, νά σηκώσει τό κεφάλι ἀπό τή λάσπη τῆς χοϊκότητάς του γιά νά ἀτενίσει τόν Οὐράνιο Πάτερα. Ἀκόμη κι ὅταν ἐγκλωβισμένος στό διαρκές τῶν πολλαπλῶν προβλημάτων, ἀκούει πολλούς μέ ὑπευθυνότητα νά διακηρύσσουν ὅτι ἡ κρίση δέν εἶναι οἰκονομική, ἀλλά πρώτιστα ἠθική καί πνευματική, ἀρνεῖται στήν πράξη νά μετατρέψει αὐτήν τήν παραδοχή σέ ἐνέργειες πού θά προκαλέσουν τήν πνευματική ἀνάσταση καί θά ἀνατρέψουν τή χαοτική πορεία πρός τήν κλιμακούμενη δυστυχία.

Η φιλανθρωπία ως κανόνας και μέτρο της χριστιανικής ζωής

“ Γίνεσθε οικτίρμονες καθώς και ο Πατήρ Υμών, 

οικτίρμων εστίν”(Λουκ. 6, 35-36)

Σεβασμιώτατε, Πάτερ και Δέσποτα, Ποιμενάρχα της Ιεράς ταύτης Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων, κ.κ. Τιμόθεε,

αδελφοί μου συμπρεσβύτεροι,

εντιμώτατοι άρχοντες του τόπου τούτου,

ευλογημένοι μας Χριστιανοί,

Το να επιχειρήσουμε να ομιλήσουμε για τη φιλανθρωπία αποτελεί απόπειρα να ομιλήσουμε για τον ίδιο το Θεό καθώς σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Ιωάννη «ο Θεός αγάπη εστί»(Α΄Ιω.4,8) και η αγάπη, η ανιδιοτελής και απροϋπόθετη, αποτελεί το κατεξοχήν κίνητρο της φιλανθρωπίας. Ο Θεός είναι ο κατεξοχήν φιλάνθρωπος, ὁ ὁποῖος κατά τόν μεγάλο Καππαδόκη θεολόγο καί Ἀρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Γρηγόριο τόν Θεολόγο όχι μόνο δημιούργησε τον άνθρωπο από αγάπη αλλά και ενανθρώπησε, έγινε άνθρωπος. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Καλόν ἡ φιλανθρωπία· καί μάρτυς ὁ αὐτός Ἰησοῦς, οὐ ποιήσας μόνον τόν ἄνθρωπον ἐπ᾽ ἔργοις ἀγαθοῖς, καί τήν εἰκόνα τῷ χοῒ συζεύξας ὁδηγόν τῶν καλλίστων, καί τῶν ἄνω πρόξενον, ἀλλά καί γενόμενος ὑπέρ ἡμῶν ἄνθρωπος»(Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος περί τῆς ἀγάπης τῶν πτωχῶν,PG 35, 860CD).

Ο όρος φιλανθρωπία σημαίνει την αγάπη για τον άνθρωπο, ἐνδιαφέρον καί φροντίδα γιά τόν ὅλο ἄνθρωπο, τήν ψυχή καί τό σῶμα του. Εντός της Αγίας Γραφής μπορούμε να ανεύρουμε πλήθος περιπτώσεων που μαρτυρούν τή δαψιλῆ παρουσία τοῦ Θεοῦ στίς ἀπαιτήσεις τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, όχι μόνο πνευματικές αλλά και υλικές. Χωρίς να προκρίνονται οι σωματικές ανάγκες έναντι των πνευματικών, ο λόγος του Θεού αναγνωρίζει ότι ο άνθρωπος είναι ύλη και πνεύμα μαζί, αδιάρρηκτα συνδεδεμένα και ενωμένα. Άλλωστε και ο Υιός του Θεού, γενόμενος Υιός του ανθρώπου δεν ήταν ένα πνευματικό και άυλο όν, όπως πίστευαν οι αιρετικοί δοκήτες, αλλά είχε και ανθρώπινο σώμα. Αυτό σημαίνει την αναγνώριση της ιερότητας του ανθρωπίνου σώματος και των αναγκών του, αν και βέβαια η φροντίδα μας δεν πρέπει να παγιδεύεται μόνο μέσα στην ικανοποίηση των υλικών αγαθών έχοντας στο νου μας τα λόγια του Μ. Βασιλείου ο οποίος λέγει τα εξής: «Μή μένεις μόνο στή φροντίδα τῆς σάρκας, διότι παρέρχεται, νά ἐπιμελεῖσαι τήν ψυχή σου, πού εἶναι πράγμα ἀθάνατο. Ἐξέτασε μέ κάθε ἀκρίβεια τό ἑαυτό σου, γιά νά γνωρίζεις νά διανέμεις στόν καθένα τό πρόσφορο, στή σάρκα διατροφές καί σκεπάσματα, στήν ψυχή δόγματα εὐσεβείας, ἀγωγή εὐγενῆ, ἄσκηση ἀρετῆς, ἐπανόρθωση παθῶν». Ἀντιλαμβανόμαστε συνεπῶς πώς ὅταν ὁμιλοῦμε γιά φιλανθρωπία δέν πρέπει νά παγιδευόμαστε σε κοσμικά κριτήρια, όπως οι διάφορες κοσμικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, ΜΚΟ κ.λ.π., πού περιορίζονται μόνο σέ ὅ,τι τά μάτια βλέπουν καί οἱ αἰσθήσεις ἐπαληθεύουν, ἀλλά ἐννοοῦμε τήν μέριμνα γιά τήν ὅλη ψυχοσωματική ἀνθρώπινη ὕπαρξη.