Τί εορτάζουμε κάθε ημέρα της Μ. Εβδομάδας.

Τι είναι Μεγάλη Εβδομάδα;

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαϊων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη», όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς είναι κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο!

Πώς βιώνεται ο λειτουργικός χρόνος τη Μεγάλη εβδομάδα;

Η Εκκλησία από την μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας. (π.χ. την Κυριακή των Βαϊων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας).

Η Ανάσταση του Αγίου Λαζάρου

Το Σάββατο του Λαζάρου κατέχει ξεχωριστή θέση στο λειτουργικό ημερολόγιο. Δεν ανήκει στις σαράντα ημέρες της μετάνοιας της Μ. Τεσσαρακοστής ούτε και στις οδυνηρές ημέρες της Μ. Εβδομάδας, αυτές που αρχίζουν από τη Μ. Δευτέρα και τελειώνουν τη Μ. Παρασκευή. Μαζί με την Κυριακή των Βαΐων συνθέτουν ένα σύντομο χαρούμενο πρελούδιο των γεμάτων πόνο ημερών που ακολουθούν. Δύο σημαντικά περιστατικά συνδέονται με τη Βηθανία: εκεί ανέστησε τον Λάζαρο και από εκεί ξεκίνησε ο Ιησούς την πορεία και άνοδο Του προς τα Ιεροσόλυμα.

Η ανάσταση του Λαζάρου είναι ένα γεγονός που, όπως θα δούμε, έχει εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Συνδέεται μυστηριωδώς με την Ανάσταση του Κυρίου μας και παίζει, ως προς αυτή, το ρόλο μιας έμπρακτης προφητείας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Λάζαρος μας παρουσιάζεται στο κατώφλι της Μ. Εβδομάδας αναστημένος, ως προάγγελος της νίκης του Χριστού επί του θανάτου, όπως ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, παραμονές των Θεοφανείων, προανήγγειλε τον Επιφανέντα Χριστό. Πέρα όμως από τον πρωταρχικό αυτό χαρακτήρα της, η ανάσταση του Λαζάρου έχει και κάποιες δευτερεύουσες πτυχές τις οποίες είναι χρήσιμο να εξετάσουμε.

Το νόημα της νηστείας.

 

Ποιὰ εἶναι ἡ ἔννοια τῆς λέξης «νηστεία»; Ἐδῶ χρειάζεται ἀπόλυτη προ­σοχὴ, ἔτσι ὥστε νὰ διατηρηθεῖ μία κανονικὴ ἰσορροπία μεταξὺ τοῦ ἐξωτερικοῦ καὶ τοῦ ἐσωτερικοῦ. Στὸ ἐξωτερικὸ ἐπίπεδο, ἡ νηστεία περιέχει φυσικὴ ἀποχὴ ἀπὸ φαγητὰ καὶ ποτὰ καὶ, χωρὶς τέτοιαν ἐξωτε­ρικὴ ἀποχὴ, δὲν μπορεῖ νὰ τηρηθεῖ μία ὁλοκληρωμένη καὶ ἀληθινὴ νηστεία: Ὅμως οἱ κανονισμοὶ γιὰ τὸ φαγητὸ καὶ τὸ ποτὸ δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ἀντιμετωπίζονται ὡς αὐτοσκοπὸς, γιατί ἡ ἀσκητικὴ νηστεία ἔχει πάντα ἕναν ἐσωτερικὸ καὶ ἀφανῆ σκοπό. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία ἑνότητα σώματος καὶ ψυχῆς, «ἐξ ἀοράτου τὲ καὶ ὁρατῆς μὲ ζῶον συμπῆξαι φύσεως» μὲ τὰ λόγια του Τριωδίου, καὶ ἡ ἀσκητική μας νηστεία θὰ ἔπρεπε νὰ περιλαμβάνει ταυτό­χρονα καὶ τὶς δυὸ αὐτὲς φύσεις.

Ἡ τάση νὰ δίνεται ὑπερβολικὴ ἔμφαση σὲ ἐσωτερικοὺς κανονισμοὺς σχετικὰ μὲ τὴν τροφὴ, μὲ ἕνα νομικίστικο τρόπο, καὶ ἡ ἀντίθετη τάση νὰ περιφρονοῦνται αὐτοὶ οἱ κανονισμοὶ σὰν ἀπαρχαιωμένοι καὶ ἄχρηστοι, εἶναι καὶ οἱ δυὸ ἀξιοθρήνητες σὰν προδοσία τῆς πραγματικῆς Ὀρθοδοξίας. Καὶ στὶς δυὸ περιπτώσεις, διαταράσσεται ἡ κανονικὴ ἰσορροπία μεταξὺ ἐξωτερικοῦ καὶ ἐσωτερι­κού.

Το όραμα της παγκόσμιας ειρήνης και το χρέος των χριστιανών.

 

Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή  Δρ.Θ.

 

“Θα έρθουν μέρες που ο Κύριος θα κρίνει πολλούς λαούς και θα ελέγξει δυνατά έθνη ως τα πέρατα της γης. Τότε τα ξίφη τους θα τα κάνουν άροτρα και τις λόγχες  τους θα τις κάνουν δρεπάνια. Ξίφος δεν θα σηκώνει το ένα έθνος ενάντια στο άλλο και δεν θα ξαναμάθουν πια να πολεμούν. Τότε ο καθένας θα ξεκουράζεται κάτω απ’ την κληματαριά του και κάτω από τη συκιά του, χωρίς κανείς να τον τρομάζει” (Μιχ. 4, 3-4. πρβλ. Ησ.2,4). Με  τις παραπάνω εικόνες ο προφήτης Μιχαίας οραματίζεται και προσδοκά την επικράτηση μιας παγκόσμιας ειρήνης, κατάσταση που υποδηλώνεται από το γεγονός ότι οι λαοί θα μετατρέψουν τα ξίφη τους  σε άροτρα και τα μαχαίρια τους σε δρεπάνια καθώς θα σταματήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις και θα ασχολούνται μόνο με ειρηνικά έργα.

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Οσία Μαρία η Αιγυπτία, ένα παράδειγμα έμπρακτης μετάνοιας.

«Ἐν σοί, Μῆτερ, ἀκριβῶς διε­σώ­θη τό κατ᾽ εἰκόνα», ψάλλει, ἀδελ­φοί μου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία πρός τιμήν μιᾶς ὁσιακῆς μορφῆς στήν ὁποία εἶναι ἀφιερωμένη ἡ ση­μερινή πέμπτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν.

Στό δικό σου πρόσωπο, ψάλλει ὁ ἱερός ὑμνογράφος, ἀπευθυνόμε­νος πρός τήν ὁσία Μαρία τήν Αἰ­γυπτία, διεσώθη «τό κατ᾽ εἰκό­να», μεταφέροντάς μας στό πα­ρελθόν, στήν ἡμέρα τῆς δημιουρ­γίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό, τότε πού ὁ ἴδιος εἶχε πεῖ «ποιή­σωμεν ἄνθρω­πον κατ᾽ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ᾽ ὁμοίωσιν».

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Περί Παθών

 

Τὰ ὀνόματα τῶν παθῶν

Ὅταν ἡ ζωή σου περάσει ἀπὸ τὴν ἀρετὴ στὴν ἀμέλεια, τὰ πάθη θὰ σὲ ἐνοχλοῦν καὶ δὲ θὰ βρίσκεις εἰρήνη στὴν ψυχή σου. Ἀλλὰ μὴν ἀπορήσεις γι’ αὐτό. Κοίταξε τί συμβαίνει μὲ τὸ ἔδαφος. Ἐὰν οἱ ἀκτίνες τοῦ ἥλιου πέσουν βαθιὰ μέσα στὴ γῆ, μετὰ ἀπὸ πολλὴ ὥρα διατηρεῖται ἀκόμη ἡ θερμότητά της. Τὸ ἴδιο καὶ μὲ τὰ φάρμακα καὶ μὲ τὸ μύρο. Ἡ ὀσμὴ τῶν φαρμάκων καὶ ἡ εὐωδία τοῦ μύρου, ποὺ διαχέεται στὸν ἀέρα, παραμένει πολλὴ ὥρα, μέχρι νὰ σκορπίσει καὶ νὰ ἐξαφανισθεῖ. Πόσο μᾶλλον τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὰ πάθη! Γιατί αὐτὰ εἶναι σὰν τὰ σκυλιά, ποὺ συνήθισαν νὰ γλύφουν τὸ αἷμα τῶν ζώων στὸ σφαγεῖο καί, ὅταν δὲν ὑπάρχει πιὰ αἷμα, συνεχίζουν καὶ γαβγίζουν μπροστὰ στὶς εἰσόδους τοῦ σφαγείου, μέχρι νὰ σβήσει ἡ δύναμη τῆς συνήθειάς τους.

Δὲ θέλομε τὰ πάθη, ἀλλά… ἀγαπᾶμε τὶς ἀφορμές τους· τί γλυκὲς ποὺ εἶναι οἱ αἰτίες καὶ οἱ ἀφορμὲς τῶν παθῶν! Γιατί ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ κάποτε νὰ κόψει τὰ πάθη, ὁπότε, μακριὰ ἀπ’ αὐτά, αἰσθάνεται γαλήνη καὶ εὐφροσύνη, ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ ἀφήσει τὶς αἰτίες. Γι’ αὐτὸ καί, χωρὶς νὰ τὸ θέλουμε, ὑφιστάμεθα πειρασμούς. Καὶ ἐνῶ λυπούμαστε γιὰ τὰ πάθη, ποὺ μᾶς τυραννοῦν, μᾶς ἀρέσει νὰ εἶναι μέσα μας οἱ ἀφορμές! Τὶς ἁμαρτίες δὲν τὶς θέλουμε, ὅμως τὰ αἴτια καὶ τὶς ἀφορμὲς τους τὰ δεχόμαστε μὲ μεγάλη εὐχαρίστηση. Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο οἱ ἀφορμές, ποὺ τὶς θέλουμε, μᾶς σπρώχνουν νὰ ἁμαρτήσουμε. Αὐτός, λοιπόν, ποὺ ἀγαπᾶ τὶς ἀφορμὲς τῶν παθῶν, εἶναι, χωρὶς νὰ τὸ θέλει, ὑποχείριος καὶ ὑπόδουλος στὰ πάθη.

 

Κυριακή Δ' Νηστειών: Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος (Άσκηση και Αγάπη).

Σήμερα Δ’ Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και η Εκκλησία, μας προβάλει έναν άγιο, έναν ασκητή και μεγάλο συγγραφέα ασκητικών συγγραμμάτων.  Το Άγιο Ιωάννης τον Σιναϊτη ή αλλιώς άγιο Ιωάννης της Κλίμακος. Σιναϊτης διότι ασκήτευσε στο όρος Σινά, της Κλίμακος διότι έγραψε το εξαιρετικό ασκητικό βιβλίο Κλίμαξ που εκεί μέσα περιγράφει την κλίμακα των αρετών.

Ο άγιος Ιωάννης γεννήθηκε στην Παλαιστίνη γύρω στα 523. Μόνασε από νεαρή ηλικία (16 ετών). Παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως. Στην ζωή της ερήμου Σινά αξιοποίησε την σοφία του και ανέβηκε σε υψηλές κορυφές αγιότητας. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Σε μεγάλη ηλικία έγινε ηγούμενος της μονής του Σινά.

Ο άγιος Ιωάννης με την ζωή αλλά και το συγγραφικό του έργο αποδεικνύει περίτρανα ότι ο άνθρωπος εάν δεν βιάσει τον εαυτό του δεν μπορεί να προκόψει πνευματικά. Εάν δηλαδή ο άνθρωπος δεν ζορίσει τον εαυτό του, δεν παλέψει με τις κακές του συνήθειες και δεν προσπαθήσει να ξυπνήσει μέσα τους τις πνευματικές αρετές δεν πρόκειται να αποκτήσει κοινωνία μετα του Θεού.