«Καί ἕτερον ἔπεσεν εἰς τήν γῆν τήν ἀγαθήν καί φυέν ἐποίησεν καρπόν ἑκατονταπλασίονα» (Λουκ. 8.8).
Σέ μία ἀπό τίς βασικές δραστηριότητες τοῦ ἀνθρώπου, τή σπορά, ἀναφέρθηκε ὁ Χριστός στήν πολύ γνωστή παραβολή τοῦ Σπορέως, τήν ὁποία ἀκούσαμε στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Ἀναφέρθηκε στή σπορά, γιά νά μᾶς ὑπενθυμίσει ὅτι ἐκτός ἀπό τή σπορά τῶν ὑλικῶν σπόρων, ὑπάρχει καί μία ἄλλη σπορά, ἡ πνευματική σπορά, ἡ σπορά τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.
«Καί προσελθών ἥψατο τῆς σοροῦ … καί εἶπεν· νεανίσκε, σοί λέγω, ἐγέρθητι» (Λουκ. 7.14).
Ἕνα πολύ γνωστό θαῦμα ἀκούσαμε στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, τό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως ἑνός νεαροῦ παιδιοῦ. Ὁ Χριστός συνάντησε τή νεκρική πομπή στήν εἴσοδο τῆς πόλεως Ναΐν καί ὁ πόνος μιᾶς χήρας μητέρας πού ἔχασε τό παιδί της, ἄγγιξε τήν ψυχή του.
Γνώριζε ὁ Ζωοδότης Κύριος πόσο μεγάλο εἶναι τό δῶρο τῆς ζωῆς γιά τόν ἄνθρωπο καί τί σημαίνει ἡ ἀπώλειά της. Γι᾽ αὐτό καί πλησίασε πρῶτα τή μητέρα γιά νά τήν παρηγορήσει καί νά τήν προτρέψει νά μήν κλαίει. Καί μπορεῖ ἡ μητέρα νά ἀπόρησε, μπορεῖ οἱ συγγενεῖς καί οἱ φίλοι νά διερωτήθηκαν πῶς θά μποροῦσε μία μητέρα πού εἶχε χάσει τό παιδί της νά μήν κλαίει, ὁ Χριστός ὅμως γνώριζε τί τῆς ἔλεγε. Γνώριζε ὅτι ὡς Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου μπορεῖ νά χαρίσει καί πάλι στό νεκρό παιδί τή ζωή, μπορεῖ νά τό ἐπαναφέρει ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη καί νά παρηγορήσει τήν ἀπαρηγόρητη μητέρα του.
«Καί ἔσται ὁ μισθός ὑμῶν πολύς, καί ἔσεσθε υἱοί Ὑψίστου» (Λουκ. 6.35).
Ἕναν κανόνα γιά τήν καθημερινή μας ζωή καί τή συμπεριφορά μας πρός τούς συνανθρώπους μας ἀκούσαμε στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Ἕναν κανόνα πού δέν μᾶς ὁρίζει κάποιος ἄνθρωπος ἀλλά ὁ Χριστός. Καλούμεθα νά τόν ἐφαρμόσουμε στή γῆ, ἀλλά ὁ μισθός τῆς ἐφαρμογῆς του θά μᾶς ἀποδοθεῖ στόν οὐρανό. Καλούμεθα νά τόν ἐφαρμόσουμε γιά λίγα χρόνια, ὅσο διαρκεῖ αὐτή ἡ ζωή μας, ἡ ἀμοιβή μας ὅμως θά εἶναι αἰώνια. Καί ὁ κανόνας αὐτός εἶναι ἡ ἀγάπη πρός τούς ἀνθρώπους.
Ὁ Χριστός δέν μᾶς ζητᾶ τίποτε ὑπερβολικό ἤ παράλογο. Μᾶς ζητᾶ νά κάνουμε αὐτό τό ὁποῖο θέλουμε νά κάνουν καί σέ μᾶς οἱ ἄλλοι. Ὅπως θέλετε, λέγει, νά σᾶς φέρονται οἱ ἄνθρωποι, νά φέρεσθε καί ἐσεῖς σέ αὐτούς.
Τί πιό ἁπλό, τί πιό φυσικό; Καί ὅμως ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τόν «παλαιό» ἄνθρωπο πού ἔχουμε μέσα μας, μέ τόν ἐγωιστή, τόν σκληρό, αὐτόν πού θέλει νά ἀνταποδώσει αὐτό πού τοῦ ἔκαμε ὁ συνάνθρωπός του.
του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή Δρ.Θ
Εάν ζούσε στην εποχή μας ο κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ ίσως να μην του κέντριζε τόσο πολύ το ενδιαφέρον για το πώς μέσα από τις θρησκευτικές προϋποθέσεις του Προτεσταντισμού αναδύθηκε το καπιταλιστικό σύστημα, ώστε να γράψει το περίφημο έργο «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού»[1]. Είναι βέβαιο όμως ότι θα εντυπωσιαζόταν από το πώς οι πουριτανικές τάσεις μιας ιδιάζουσας καλβινιστικής ηθικής η οποία κατατείνει να ορίζει την ομοιομορφία στην σκέψη και την συμπεριφορά, να καταρτίζει λίστα απαγορεύσεων, να λογοκρίνει, να απαιτεί συμμόρφωση, να διεκδικεί την αυθεντία, να παρουσιάζεται ως ο χωροφύλακας της παγκόσμιας ηθικής συνείδησης και να αναγορεύει τη διαφορετική άποψη ως «βέβηλο», έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση ενός ιδιότυπου κοινωνικού φαινομένου, με το όνομα «Woke culture», που φθάνει στα όρια του θρησκευτικού, ώστε ο φιλόσοφος Jean-François Braunstein στο δοκίμιό του «La Religion Woke»[2], να συγκρίνει το κίνημα αυτό με την αναβίωση του προτεσταντικού ευσεβισμού πριν από 200 χρόνια[3].
Άλλωστε, το όραμα των Καλβινιστών του 16ου αιώνα για την πόλη της Γενεύης[4] συμπίπτει με αυτό της Woke ιδεολογίας, το χτίσιμο δηλαδή μιας κοινωνίας επάνω σε μια ομοιόμορφη ηθική, σκέψη και συμπεριφορά, με ολοκληρωτικά χαρακτηριστικά. Και για να το επιτύχουν αυτό οι θρησκευτικοί άρχοντες της Γενεύης είχαν ως κύριο καθήκον την επίβλεψη των δημοσίων και ιδιωτικών ηθών, αλλά και την επίμονη και αδιάκριτη παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής κάθε ατόμου[5]. Επισκέπτονταν χωρίς προειδοποίηση όλα τα σπίτια για να ερευνήσουν τις συνήθειες των μελών της κάθε οικογένειας και οι ελαφρότερες μορφές παρέκκλισης από τους κανόνες της πόλης τιμωρούνταν[6].
«Ἰδών δέ Σίμων Πέτρος προσέπεσεν τοῖς γόνασιν τοῦ Ἰησοῦ λέγων· ἔξελθε ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὅτι ἀνήρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε» (Λουκ. 5.8).
Στήν ὄχθη τῆς λίμνης Γεννησαρέτ ὁ Χριστός συναντᾶ ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων πού ἤθελε νά τόν ἀκούσει, ἀλλά καί δύο πλοῖα, οἱ ἁλιεῖς τῶν ὁποίων ἔπλυναν τά δίκτυα τους μετά ἀπό μία κοπιαστική νύκτα. Ὁ Χριστός πλησίασε τό ἕνα καί παρακάλεσε τόν ἰδιοκτήτη του, τόν Πέτρο, νά ἀπομακρύνει τό πλοῖο του λίγο ἀπό τήν ξηρά, ὥστε νά μποροῦν οἱ ἄνθρωποι πού στεκόταν στήν ἀκτή νά τόν βλέπουν καί νά τόν ἀκοῦν καλύτερα, καθώς θά κήρυττε.
Ἦταν κόπος αὐτός γιά τόν Πέτρο, γιατί δέν μποροῦσε νά ὁλοκληρώσει τή δουλειά του καί νά ἐπιστρέψει στό σπίτι μου. Ὅμως τόν ἀνέλαβε, ἱκανοποιώντας τήν παράκληση τοῦ Ἰησοῦ καί διευκολύνοντας τό κήρυγμά του.
«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8.34).
Χθές, ἀδελφοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑόρτασε τήν παγκόσμιο ὕψωση τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ· καί σήμερα, Κυριακή μετά τήν Ὕψωση, μᾶς ὑπενθυμίζει μέ τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τή σημασία τοῦ σταυροῦ στή ζωή μας. Διότι μπορεῖ ὁ Χριστός νά ἀνῆλθε στόν Σταυρό γιά τή σωτηρία μας, μπορεῖ ὁ Σταυρός του νά ἀποτελεῖ σύμβολο δυνάμεως καί ἐλπίδος γιά ὅσους πιστεύουν σ᾽ Αὐτόν, ὅμως δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ θεωρητική πίστη, χρειάζεται καί ἡ πρακτική ἀπόδειξή της. Καί αὐτή γίνεται μέ τόν τρόπο πού μᾶς ὑποδεικνύει ὁ Χριστός στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, λέγοντας «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι».
Αὐτή τήν πρόσκληση ἀπηύθυνε καί σέ μᾶς σήμερα, ἑορτή τῆς παγκοσμίου ὑψώσεως τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καλώντας μας νά προσκυνήσουμε τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου μας, τόν Σταυρό πού ἀπό ξύλο κατάρας καί τιμωρίας, μεταβλήθηκε χάρη στή θυσία τοῦ Χριστοῦ σέ ξύλο ἀπό τό ὁποῖο ἐπήγασε ἡ ζωή γιά τόν κάθε ἄνθρωπο πού θά πιστεύσει στόν Χριστό.
Ποιός εἶναι ὅμως ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ Χριστός ἐπέλεξε νά μᾶς χαρίσει τή σωτηρία μέ αὐτόν τόν ὀδυνηρό καί ἐξευτελιστικό τρόπο;
Θά μποροῦσε, ἀσφαλῶς, νά μᾶς χαρίσει τήν ἄφεση καί τή λύτρωση χωρίς νά χρειασθεῖ ἡ δική του θυσία, ὅμως δέν ἐπέλεξε αὐτή τήν εὔκολη λύση. Θά μποροῦσε νά πεῖ στόν καθένα μας, ὅπως εἶχε πεῖ καί στόν παραλυτικό «τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου».
«Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν … ἔχῃ ζωήν αἰώνιον» (Ἰωάν. 3.16).
Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν πρώτη Θεομητορική ἑορτή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Τιμᾶ τό Γενέσιο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Τί εἶναι ὅμως ἡ σημερινή ἑορτή; Τί εἶναι τό Γενέσιο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου; Εἶναι ἕνα χειροπιαστό δεῖγμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο. Ἕνα δεῖγμα τῆς ἀγάπης, στήν ὁποία ἀναφέρθηκε ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, λέγοντας: «Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν». Τόσο ἀγάπησε ὁ Θεός τόν κόσμο, ὥστε προσέφερε τόν μονογενῆ του Υἱό χάρη τῶν ἀνθρώπων. Καί πῶς τόν προσέφερε; Τόν προσέφερε ἐνανθρωπήσαντα διά τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Σήμερα γίνεται τό πρῶτο θαῦμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο. Γεννᾶται ὡς καρπός τῆς προσευχῆς τῶν ἁγίων καί εὐσεβῶν γονέων της, τοῦ Ἰωακείμ καί τῆς Ἄννης, ἡ Παναγία μας, αὐτή διά τῆς ὁποίας ἐπρόκειτο νά γίνει ὁ Θεός ἄνθρωπος, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο.
«Παρακαλῶ οὖν πρῶτον πάντων ποιεῖσθαι δεήσεις, προσευχάς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας ὑπέρ πάντων ἀνθρώπων» (1 Τιμ. 2.1).
Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου, ἀρχή τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπευθύνει μία παράκληση πρός ὅλους μας μέσα ἀπό τήν ἐπιστολή του πρός τόν μαθητή του, ἐπίσκοπο Ἐφέσου Τιμόθεο.
Δέν ζητᾶ ὁ ἀπόστολος κάτι ἀπό ἐμᾶς, δέν θέλει κάτι γιά τόν ἑαυτό του. Μᾶς ζητᾶ νά προσευχόμεθα καί νά παρακαλοῦμε καί νά δεόμεθα στόν Θεό γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους.
Του π. Αθανάσιου Νίκου
Μπορεί, άραγε, ένας υπολογιστής να κάνει επιστημονικές ανακαλύψεις, να καταστρώνει επιστημονικά πειράματα και να παρέχει επιστημονικές εξηγήσεις; Όταν οι πραγματικοί επιστήμονες κάνουν αυτά τα πράγματα, χρησιμοποιούν άραγε διαδικασίες που θα μπορούσαν να εκτελεσθούν από ένα πρόγραμμα υπολογιστή; Μπορούν άραγε οι υπολογιστές να προγραμματιστούν έτσι ώστε να είναι καλύτεροι από τους επιστήμονες στο να κάνουν κάποια είδη επιστημονικών ανακαλύψεων; Μέχρι πολύ πρόσφατα, σχεδόν κάθε φιλόσοφος απαντούσε με ένα βροντερό όχι σε κάθε ένα από τα παραπάνω ερωτήματα. Οι φιλόσοφοι συχνά απέρριπταν αυτές τις δυνατότητες με τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει «λογική» της επιστημονικής ανακάλυψης, ή ότι δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο ένας υπολογιστής θα μπορούσε να εισαγάγει νέες θεωρητικές έννοιες που δεν έχουν ήδη προσδιοριστεί στο πρόγραμμά του. Όμως, τα τελευταία τριάντα χρόνια, η έρευνα στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης και της γνωσιακής ψυχολογίας έχει συμβάλει αρκετά στην υπονόμευση αυτών των αρνητικών συμπερασμάτων. Η επιστήμη των υπολογιστών μάς διδάσκει ότι οι υπολογιστές μπορούν να προγραμματιστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνουν πολύ καλύτερη επιστημονική δουλειά από όσο οι φιλόσοφοι είχαν πιστέψει ότι ήταν δυνατό, και η γνωσιακή ψυχολογία μάς διδάσκει ότι στην πράξη οι επιστήμονες τα καταφέρνουν λιγότερο καλά από όσο οι φιλόσοφοι είχαν φανταστεί.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η προσπάθεια να σχεδιαστούν, να εφαρμοστούν και να δοκιμαστούν προγράμματα υπολογιστών τα οποία επιλύουν προβλήματα με νοήμονα τρόπο. Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι η νίκη στο σκάκι, η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας, η απάντηση ερωτήσεων γύρω από μια ιστορία, η ανακάλυψη φυσικών νόμων, η εξαγωγή αιτιακών σχέσεων από μεγάλες βάσεις δεδομένων, ή οποιοδήποτε άλλο γνωσιακού χαρακτήρα έργο που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Η σύγχρονη υπολογιστική γνωσιακή ψυχολογία κάνει κάτι διαφορετικό αν και στενά συνδεδεμένο μ’ αυτό. Στη γνωσιακή ψυχολογία ο στόχος είναι να διατυπωθούν ακριβείς περιγραφές των υπολογιστικών διαδικασιών με τις οποίες οι άνθρωποι συλλογίζονται, σκέφτονται, θυμούνται, αναγνωρίζουν, επιλύουν προβλήματα, μαθαίνουν ή εκτελούν οποιοδήποτε άλλο γνωσιακό έργο.
† ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης
τῆς Ἱερᾶς καὶ Ἀποστολικῆς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας
ΠΡΟΣ
τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου Ἐπαρχίας.
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
«Ἡ μετά τόκον παρθένος καί μετά θάνατον ζῶσα, σῴζοις ἀεί, Θεοτόκε, τήν κληρονομίαν σου».
Στή ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου ἀλλά καί στή ζωή τοῦ κόσμου συμβαίνουν πολλά παράδοξα καί ἀνεξήγητα γεγονότα. Γεγονότα πού κανείς δέν μπορεῖ νά προβλέψει, ἀλλά καί γεγονότα πού διαφέρουν ἀπό ὅλα ἐκεῖνα μέ τά ὁποῖα εἶναι ἐξοικειωμένος ὁ ἄνθρωπος καί ἀκολουθοῦν τούς νόμους τῆς φύσεως.
Καί ἐάν ὅλα αὐτά τά παράδοξα καί ἀνεξήγητα γεγονότα τίς περισσότερες φορές περνοῦν ἀπαρατήρητα ἀπό τούς πολλούς ἤ δέν ἔχουν εὐρύτερη σημασία, τό διπλό παράδοξο καί ἀνεξήγητο γεγονός, τό ὁποῖο ἑορτάζουμε καί τιμοῦμε πανηγυρικά σήμερα, ἀποτελεῖ ἕνα μοναδικό γεγονός στήν ἱστορία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους μέ ἀνυπέρβλητη σημασία γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀπαλλαγή του ἀπό τά δεσμά τοῦ διαβόλου καί τῆς ἁμαρτίας. Εἶναι ἕνα γεγονός, τό ὁποῖο ἀνατρέπει τούς ὅρους τῆς φύσεως, ὄχι γιά νά φέρει ἀναστάτωση καί ἀταξία, ἀλλά γιά νά φέρει τήν καταλλαγή καί τήν ἄφεση. Εἶναι ἕνα γεγονός, τό ὁποῖο διατρανώνει τή δύναμη τοῦ Θεοῦ καί τό μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης του γιά τό πλάσμα του. Εἶναι ἕνα γεγονός, τό ὁποῖο, ἄν καί ἀπρόσιτο καί δυσερμήνευτο ἀπό τόν ἀνθρώπινο νοῦ, δέν ἀμφισβητεῖται καί δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητηθεῖ, διότι ἀποδεικνύεται καί τεκμηριώνεται ἀπό χιλιάδες γεγονότα πού ἀκολουθοῦν. Εἶναι ἕνα γεγονός, τό ὁποῖο μέ βεβαιότητα μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι δέν πρόκειται νά ἐπαναληφθεῖ καί ἀποτελεῖ μέγα θαῦμα.
Μία ἀπό τίς σπάνιες περιπτώσεις στίς ὁποῖες ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στούς δυνατούς, εἶναι καί αὐτή πού ἀκούσαμε στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Δυνατοί γιά τόν ἀπόστολο δέν εἶναι αὐτοί πού ἔχουν χρήματα, κοσμική ἐξουσία, δόξα, σωματική δύναμη, ἀλλά αὐτοί πού ἔχουν μία δύναμη ἐσωτερική, πού ἔχουν τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία τούς ἐνισχύει, ὥστε νά μποροῦν νά διακηρύσσουν, ὅπως ὁ ἴδιος, «ὅταν ἀσθενῶ τότε ἰσχυρός εἰμί».
Ἔτσι, ὅταν σήμερα ἀναφέρεται ὁ ἀπόστολος στούς δυνατούς πού ἔχουν χρέος νά βαστάζουν τά ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων καί χρησιμοποιεῖ γι’ αὐτούς τό πρῶτο ἑνικό πρόσωπο, συμπεριλαμβάνοντας καί τόν ἑαυτό του, δέν μιλᾶ μέ ὑπεροψία, δέν μιλᾶ ἀπό θέσεως ἰσχύος. Αὐτά τά αἰσθήματα δέν ἔχουν ἄλλωστε καμία θέση στήν ψυχή τοῦ ταπεινοῦ ἀποστόλου πού γνωρίζει πόσο ἀσθενής εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση, πόσο «ὀστράκινο» εἶναι τό ἀνθρώπινο σῶμα καί πόσο ἀδύναμος καί ἀνίκανος εἶναι ὁ ἄνθρωπος χωρίς τή δύναμη καί τήν ἐνίσχυση τοῦ Θεοῦ.
«Πρό αἰώνων κεκαλυμμένον μυστήριον ἐπ᾽ ἐσχάτων ἐφανέρωσεν ἡ φρικτή σου μεταμόρφωσις».
Αὐτό τό «κεκαλυμμένο μυστήριο» τῆς θεότητος τοῦ Ἰησοῦ ἀποκαλύπτει ἡ σημερινή ἑορτή ὄχι μόνο στούς τρεῖς μαθητές τοῦ Κυρίου, τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη, πού τόν συνόδευσαν στό ὄρος Θαβώρ ἀλλά καί σέ ὅλους ἐμᾶς πού τιμοῦμε καί πανηγυρίζουμε τή μεγάλη αὐτή δεσποτική ἑορτή τῆς θείας Μεταμορφώσεως.
Σήμερα ἀποκαλύπτεται τό μυστήριο τῆς θεότητος τοῦ Θεανθρώπου, ὁ ὁποῖος συγκαταβαίνοντας στήν ἀδυναμία μας κάλυψε τή δόξα καί τή λάμψη τῆς θεότητός του μέ τό ἔνδυμα τῆς ἀνθρώπινης σάρκας, γιά νά μπορέσουμε νά τόν δοῦμε καί νά τόν πλησιάσουμε.
Δέν θέλησε ὅμως νά μᾶς στερήσει τή δυνατότητα νά δοῦμε καί ποιός ὄντως εἶναι αὐτός πού μᾶς καλεῖ νά τόν πιστεύσουμε καί νά τόν ἀκολουθήσουμε. Δέν θέλησε νά μᾶς στερήσει τή δυνατότητα νά λάβουμε μία πρόγευση αὐτῶν πού ὑπόσχεται ὅτι μᾶς περιμένουν στήν οὐράνια βασιλεία του.
«Ἔχοντες χαρίσματα κατά τήν χάριν τήν δοθεῖσαν ἡμῖν διάφορα …» (Ρωμ. 12.6).
Μέ αὐτά τά λόγια προσπαθεῖ νά διδάξει ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος τούς χριστιανούς τῆς Ρώμης δύο μεγάλες ἀλήθειες. Ἡ μία εἶναι ὅτι κάθε ἄνθρωπος ἔχει διαφορετικές ἱκανότητες καί διαφορετικά χαρίσματα ἀπό τόν συνάνθρωπό του, κανένας δέν εἶναι ὅμως χωρίς χαρίσματα καί χωρίς ἱκανότητες. Ἡ δεύτερη ἀλήθεια εἶναι ὅτι τό ὅ,τι ἔχουμε δέν εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς δικῆς μας προσπαθείας ἤ τοῦ δικοῦ μας μόχθου, ἀλλά εἶναι χάρισμα τοῦ Θεοῦ, εἶναι δωρεά τοῦ Θεοῦ πού δέν μᾶς δόθηκε τυχαῖα, ἀλλά μᾶς δόθηκε ἀφενός ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις πού ἔχουμε γιά νά τήν καλλιεργήσουμε καί ἀφετέρου προκειμένου μέσω αὐτῆς τῆς δωρεᾶς νά ἐπιτύχουμε τόν στόχο καί τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας, νά φθάσουμε δηλαδή στόν Θεό.
«Ἐάν ὁμολογήσῃς ἐν τῷ στόματί σου Κύριον Ἰησοῦν καί πιστεύσῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου ὅτι ὁ Θεός αὐτόν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν, σωθήσῃ» (Ρωμ. 10.9).
Δύο προϋποθέσεις γιά τή σωτηρία μας διατύπωσε ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος Παῦλος γράφοντας πρός τούς χριστιανούς τῆς Ρώμης. Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ σκοπός καί τό τέλος τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ ἀλλά καί τοῦ κηρύγματος τοῦ ἀποστόλου Παύλου, καί σωτηρία σημαίνει τήν ἀποκατάσταση τῆς σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό καί τήν κληρονομία τῆς αἰωνίου ζωῆς πλησίον του. Αὐτό σημαίνει σωτηρία. Γι᾽ αὐτήν ἀγωνίζεται ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος καί καλεῖ τούς ἀνθρώπους νά ἀκολουθήσουν τό παράδειγμά του προκειμένου νά τήν κερδίσουν.
Ποιές εἶναι ὅμως οἱ προϋποθέσεις γιά τήν ἐπίτευξη τοῦ στόχου αὐτοῦ κατά τόν ἀπόστολο;
Ἡ πρώτη εἶναι ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως στόν Χριστό. Χωρίς τόν Χριστό ἡ σωτηρία εἶναι κενό γράμμα, διότι ὁ Χριστός εἶναι ὁ σωτήρας καί λυτρωτής τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ σωτηρία ὅμως δέν εἶναι ἕνα μαζικό γεγονός ἀλλά εἶναι προσωπική ὑπόθεση τοῦ καθενός μας.
«Κύριε, οὐκ εἰμί ἱκανός ἵνα μου ὑπό τήν στέγην εἰσέλθῃς» (Ματθ. 8.8).
Ἕνα πολύ γνωστό θαῦμα τοῦ Κυρίου μας μᾶς περιέγραψε σήμερα ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, τό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ δούλου τοῦ ἑκατοντάρχου. Καί ὅμως αὐτό τό γνωστό θαῦμα ἔχει πολλά στοιχεῖα, τά ὁποῖα ἀξίζει νά προσέξουμε καί νά διδαχθοῦμε ἀπό αὐτά.
Τό πρῶτο στοιχεῖο εἶναι ἡ ἰδιότητα αὐτοῦ πού πλησιάζει τόν Χριστό καί ζητᾶ τή θεραπεία. Δέν ἦταν ἕνας ἀπό τούς Ἰουδαίους, στούς ὁποίους ἀπευθυνόταν κυρίως ὁ Χριστός καί οἱ ὁποῖοι τόν πλησίαζαν. Ἦταν εἰδωλολάτρης, καί μάλιστα ὄχι ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος, ὅπως ἡ Χαναναία πού τοῦ ζήτησε νά θεραπεύσει τή δαιμονισμένη θυγατέρα της, ἀλλά ἕνας ἀξιωματοῦχος τοῦ ρωμαϊκοῦ στρατοῦ, ἕνας ἐκπρόσωπος τοῦ κράτους. Ὅμως τολμᾶ νά πλησιάσει τόν Χριστό καί νά ὁμολογήσει μέ τόν τρόπο αὐτό τήν πίστη του.
«Ὑμεῖς ἐστε τό φῶς τοῦ κόσμου, οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη» (Ματθ. 5.14).
Μία ἰδιότητα, πού εἶναι ἀποκλειστικά δική του παραχωρεῖ, ὅπως ἀκούσαμε στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ὁ Χριστός στούς μαθητές του. «Ἐγώ εἰμί τό φῶς τοῦ κόσμου», εἶχε πεῖ σέ ἄλλη εὐκαιρία γιά τόν ἑαυτό του καί τώρα τό ἐπαναλαμβάνει γιά τούς μαθητές του. «Ὑμεῖς ἐστε τό φῶς τοῦ κόσμου». Ἐσεῖς εἶστε τό φῶς τοῦ κόσμου.
Φῶς τοῦ κόσμου οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὄχι γιατί εἶναι οἱ ἴδιοι φῶς, ἀλλά καί γιατί βρίσκονται στή θέση τοῦ Χριστοῦ ἐπί τῆς γῆς καί συνεχίζουν τό ἔργο του. Μεταδίδουν τό φῶς του στούς ἀνθρώπους, κηρύττοντας τόν λόγο του καί τό εὐαγγέλιό του καί ἀπαλλάσσοντας τούς ἀνθρώπους ἀπό τό σκοτάδι τῆς πλάνης καί τῆς ἁμαρτίας.
Φῶς τοῦ κόσμου οἱ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ, γιατί ὅσοι πιστεύουν στόν Χριστό, πού εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου, ὅσοι ζοῦν σύμφωνα μέ τόν λόγο καί τή διδασκαλία του, φωτίζονται καί αὐτοί καί ἀκτινοβολοῦν τό φῶς τοῦ Χριστοῦ.
Καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι σάν τά ὑλικά φῶτα, τά ὁποῖα τά σκιάζουν τά διάφορα ἐμπόδια, ἀλλά φαίνεται ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅπως φαίνεται καί μία πόλη, πού εἶναι κτισμένη ἐπάνω σέ ἕνα ὄρος.
«Πάντες γάρ υἱοί Θεοῦ ἐστε διά τῆς πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3.28).
Πολλές φορές ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στίς ἐπιστολές του στή σχέση τῆς ἰσότητος πού διέπει καί ὀφείλει νά διέπει τίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων. Σήμερα ὅμως τόν ἀκοῦμε νά ἐξηγεῖ τόν λόγο στόν ὁποῖο ὀφείλει τήν ὕπαρξή της αὐτή ἡ ἰσότητα. Καί αὐτός δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τήν κοινή καταγωγή καί τό κοινό μέλλον τῶν ἀνθρώπων.
Ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο κατ᾽ εἰκόνα καί καθ᾽ ὁμοίωσή του. Καί θά ἀρκοῦσε ἡ δημιουργία ἀπό τόν ἴδιο Θεό γιά νά διασφαλίσει τήν ἰσότητα μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Θά ἀρκοῦσε αὐτή ἡ ἀφετηρία γιά νά αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος ἰδιαίτερη τήν εὔνοια τοῦ Θεοῦ.
Ὅμως ὁ Θεός δέν περιορίσθηκε σ᾽ αὐτή τήν τιμή καί σ᾽ αὐτή τή δωρεά πρός τούς ἀνθρώπους πού ἔπλασε. Μᾶς χάρισε μία ἀκόμη μεγαλύτερη τιμή, μία ἀκόμη ἀσυγκρίτως μεγαλύτερη δωρεά, παραβλέποντας καί συγχωρώντας τήν παρακοή μας στό θέλημά του. Καί ἡ μεγάλη αὐτή δωρεά καί χάρη εἶναι ὅτι μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά γίνουμε διά τῆς πίστεως στόν Ἰησοῦ Χριστό, διά τῆς πίστεως στόν Υἱό του καί ἐμεῖς υἱοί του καί ἀγαπημένα παιδιά του. Νά γίνουμε κατά συνέπεια καί ἀδέλφια μεταξύ μας.
«Πολλοί δέ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καί ἔσχατοι πρῶτοι» (Ματθ. 19.30).
Μέ αὐτή τή φράση ἀπαντᾶ ὁ Χριστός στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα στόν ἀπόστολο Πέτρο πού ἀγωνιᾶ τί θά γίνει μέ αὐτούς πού ἐγκατέλειψαν τά πάντα γιά χάρη του καί τόν ἀκολούθησαν. Καί, ἀφοῦ τόν διαβεβαιώσει ὅτι θά λάβουν «μισθόν ἑκατονταπλασίονα» στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν, δέν παραλείπει νά προσθέσει καί μία φράση πού δημιουργεῖ ἀπορίες καί ἐρωτηματικά γιά τή σημασία της. «Πολλοί δέ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καί ἔσχατοι πρῶτοι».
Τί ἐννοεῖ ὅμως ὁ Χριστός μέ τή φράση αὐτή; Ἐννοεῖ ὅτι τά κριτήρια τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀξιολόγηση τῶν ἀνθρώπων δέν ταυτίζονται μέ τά κριτήρια τῶν ἀνθρώπων. Καί τό τονίζει αὐτό προειδοποιώντας μας, ὥστε νά μήν ἐκπλαγοῦμε κατά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως, ἀλλά καί γιά νά μήν ἐκπληττόμεθα καί γιά πράγματα πού βλέπουμε νά συμβαίνουν γύρω μας.
«Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καί ἔκραξεν λέγων· ἐάν τις διψᾷ ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω» (Ἰωάν. 7.37).
Στήν ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς τῶν Ἰουδαίων ἀναφέρεται τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, στό ὁποῖο ὁ Χριστός καλεῖ ὅσους διψοῦν νά τόν πλησιάσουν καί νά πιοῦν ἀπό τό νερό πού τούς προσφέρει. Ἀκατανόητα ἠχοῦν τά λόγια του ἀκόμη καί τούς ἴδιους τούς μαθητές του. Τό ἴδιο ἀκατανόητα θά φανοῦν σέ κάποιους καί τά λόγια τῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου, ὅταν μετά τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος στό ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ, «ἤρξαντο» οἱ μαθητές «λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις, καθώς τό πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι».
Δύο χιλιάδες χρόνια σχεδόν ἔχουν περάσει ἀπό τή μοναδική ἐκείνη ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, καί ὑπάρχουν ἀκόμη ἀρκετοί συνάνθρωποί μας πού δέν μποροῦν ἤ δέν θέλουν νά κατανοήσουν τόν λόγο τοῦ Ἰησοῦ, πού δέν θέλουν νά κατανοήσουν ὅσα οἱ μαθητές του μέ τή χάρη καί τόν φωτισμό τοῦ Παναγίου Πνεύματος κηρύσσουν καί διδάσκουν. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού εἰρωνεύονται ὅσους μιλοῦν γιά τόν Χριστό καί τήν ἀλήθειά του, γιά τήν ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ζωή, γιά τήν ἁγιότητα καί τή θέωση, καί τούς χλευάζουν λέγοντας «ὅτι γλεύκους μεμεστωμένοι εἰσίν», εἶναι μεθυσμένοι, εἶναι ἐκτός τόπου καί χρόνου.
«Ἐγώ σέ ἐδόξασα ἐπί τῆς γῆς· τό ἔργον ἐτελείωσα ὅ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω» (Ἰωάν. 17.4) .
Κυριακή πρίν ἀπό τήν Πεντηκοστή καί ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει σήμερα τούς τριακοσίους δεκαοκτώ θεοφόρους πατέρες τῆς Α´ ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τούς πατέρες πού ὑπερασπίσθηκαν τό ὁμοούσιο τοῦ δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τίς κακοδοξίες τοῦ Ἀρείου, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε τόν Υἱό κτίσμα καί ὄχι ἰσότιμο μέ τόν Θεό-Πατέρα.
Τούς μνημονεύει, γιατί μέ τούς ἀγῶνες, μέ τίς ἀποφάσεις καί τή διδασκαλία τους δόξασαν τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καί ἀπεκατέστησαν τήν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων καί τῶν δογμάτων. Ἐργάσθηκαν οἱ θεοφόροι Πατέρες γιά τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, γιά τήν ἑνότητα τοῦ μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποία προσπαθοῦσε νά διασπάσει ὁ Ἄρειος μέ τίς αἱρετικές του διδασκαλίες, καί διατύπωσαν τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μέ τά πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς πίστεως.
«Τότε διήνοιξεν αὐτῶν τόν νοῦν τοῦ συνιέναι τάς Γραφάς» (Λουκ. 24.45).
Τήν τελευταία ἐμφάνιση τοῦ ἀναστάντος Κυρίου στούς μαθητές του, λίγο πρίν ἀπό τήν ἔνδοξη εἰς οὐρανούς Ἀνάληψή του, μᾶς περιέγραψε ὁ ἱερός εὐαγγελιστής Λουκᾶς. Μία ἐμφάνιση κατά τήν ὁποία ὁ Χριστός θέλησε νά τούς ὑπενθυμίσει ὅτι ὅλα ὅσα εἶχαν πεῖ οἱ προφῆτες γι᾽ Αὐτόν εἶχαν πραγματοποιηθεῖ, καί συγχρόνως νά τούς διαβεβαιώσει ὅτι ὅλα ὅσα γράφουν οἱ Γραφές θά ἐκπληρωθοῦν μελλοντικά, διότι ὅλα αὐτά εἶναι μέσα στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων διά Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό ζητούμενο εἶναι νά μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νά κατανοοῦν τά λεγόμενα τῶν Γραφῶν κι ὄχι ἁπλῶς νά τά διαβάζουν, ὥστε νά μήν ἀποροῦν καί νά μήν ἐκπλήττονται μέ ὅσα συμβαίνουν, ἀλλά νά εἶναι προετοιμασμένοι.
«Σύ πιστεύεις εἰς τόν υἱόν τοῦ Θεοῦ; ἀπεκρίθη ἐκεῖνος καί εἶπεν· καί τίς ἐστιν, Κύριε, ἵνα πιστεύσω εἰς αὐτόν;» (Ἰωάν. 9.35-36).
Ἕνα θαῦμα τοῦ Κυρίου μας μᾶς παρουσίασε ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή, τό θαῦμα τῆς θεραπείας ἑνός ἐκ γενετῆς τυφλοῦ. Καί τό θαῦμα συνοδεύεται ἀπό τέσσερις διαφορετικούς διαλόγους.
Ὁ πρῶτος διάλογος εἶναι ἀνάμεσα στούς μαθητές καί τόν Χριστό γιά τήν αἰτία τῆς ἀσθενείας. Ὁ δεύτερος ἀνάμεσα στόν πρώην τυφλό καί στούς Φαρισαίους γιά τόν τρόπο τῆς θεραπείας. Ὁ τρίτος ἀνάμεσα στούς γονεῖς τοῦ πρώην τυφλοῦ καί τούς Φαρισαίους πού ἐπιδιώκουν νά βροῦν τρόπο γιά νά κατηγορήσουν τόν αἴτιο τοῦ θαύματος, τόν Χριστό, καί ὁ τέταρτος ἀνάμεσα στόν Χριστό καί τόν ἰαθέντα τυφλό.
Ἄν θέλαμε νά χαρακτηρίσουμε τούς τέσσερις αὐτούς διαλόγους, θά μπορούσαμε νά μιλήσουμε γιά δύο διαλόγους πίστεως καί δύο ἀπιστίας.
Κάποιοι δυσανασχετούν με έναν ιερέα που δεν το παίζει θεός...
Φοβούνται μήπως ο ιερέας είναι φυσιολογικός άνθρωπος όπως αυτοί...
Μάλλον, φοβούνται μήπως ο ιερέας είναι πιο φυσιολογικός από αυτούς, χωρίς κόμπλεξ, χωρίς ευσεβισμό, χωρίς καθωσπρέπεια.
Δεν θέλουν ο ιερέας να καταπιάνεται με πολλά, να ξέρει πολλά, να ασχολείται με πολλά, να ζει την καθημερινότητα όπως ένα «κοινός θνητός».
Δυστυχώς βολεύει κάποιους ο ιερέας να είναι απόμακρος, σαν έχει έρθει ουρανοκατέβατος.
Προτιμούν ένα ράσο «ατσαλάκωτο», ποτισμένο μόνο με "θυμίαμα" και όχι με την "δυσοσμία" της καθημερινότητας.
Προτιμούν προϊσταμένους-εργολάβους
Ναών και όχι ιερουργούς και κατηχητές.
Προτιμούν νομοδιδασκάλους και όχι πατέρες και αδελφούς.
Προτιμούν την θρησκεία και όχι την Εκκλησία.
Προτιμούν τον Νόμο και όχι τον Χριστό.
Μέσα στην Εκκλησία τα «πρέπει» δυστυχώς κυριαρχούν· οι κανόνες θεοποιούνται, η «έξωθεν καλή μαρτυρία» γίνεται αυτοσκοπός, η ατομική ηθική καθαρότητα ειδωλοποιείται. Οι χριστιανοί ψάχνουν για «διορατικούς» ιερείς, για φανατικούς ηθικιστές, για «χαρισματούχους γέροντες» που θα τους καθοδηγήσουν πνευματικά.
«Ἄλλοι κεκοπιάκασιν καί ὑμεῖς εἰς τόν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε» (Ἰωάν. 4.38).
Στό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ μᾶς μετέφερε τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα γιά νά συναντήσουμε τόν Χριστό. Ὄχι στήν Ἰουδαία ἤ στή Γαλιλαία, ὅπου συνήθως ἐκήρυττε, ἀλλά στή Σαμάρεια, οἱ κάτοικοι τῆς ὁποίας βρισκόταν σέ ἀντιδικία μέ τούς Ἰουδαίους σχετικά μέ τή λατρεία τοῦ Θεοῦ. Καί ὅμως ὁ Χριστός ἐπέλεξε αὐτόν τόν τόπο γιά νά ἀποκαλύψει τόσο στή Σαμαρείτιδα γυναίκα, τήν ὁποία συναντᾶ στό φρέαρ καί τῆς ζητᾶ νά τοῦ δώσει λίγο νερό γιά νά ξεδιψάσει, ὅσο καί στούς μαθητές του, κάποιες ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀλήθειες γιά τόν Θεό καί τή χάρη πού προσφέρει στούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί τή σημασία τῆς ἐφαρμογῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.
Τίς ἴδιες ἀλήθειες ἐπαναλαμβάνει καί σέ μᾶς, πού ἤρθαμε σήμερα στόν ἱερό ναό, γιά νά ἀντλήσουμε ὄχι φυσικό νερό, ἀλλά τό ὕδωρ τό ζῶν τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, τό ὕδωρ τό ζῶν πού μεταδίδεται διά τῶν ἱερῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἰδιαιτέρως διά τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας.
Πρόσωπο είναι το ον εν κοινωνία και πρόσωπα γινόμαστε μέσα στην Εκκλησία.
Όταν ο Καλός Ποιμένας καλεί τα δικά του πρόβατα με τ΄ όνομά τους και τα οδηγεί, η κλήση αυτή αποτελεί είσοδο σε μια ζωή κοινωνίας. Ένα όνομα, δοσμένο σε εκατομμύρια ανθρώπους, αποκτά συγχρόνως και μοναδικότητα, καθώς ένας μοναδικός άνθρωπος καλείται μέσω αυτού, όχι μόνο ΣΤΗΝ Εκκλησία αλλά και ΣΕ Εκκλησία. Ο καθένας είναι ένα όνομα, μοναδικό, το οποίο ανακεφαλαιώνει το όλον.
Η Εκκλησία είναι κοινωνία ολοκληρωμένων υπάρξεων και όχι μάζα, αποτελούμενη από κομμάτια. Το πρόσωπο είναι η εικόνα του Θεού που υπάρχει μέσα μας. Αυτό ακριβώς διαφοροποιεί την Εκκλησία ως κοινωνία προσώπων από την κοινωνία των προσωπείων. Η κοινωνία των προσωπείων είναι το σύνολο των ειδώλων, το σύνολο των αποσπασματικών υπάρξεων, το σύνολο των μοναχικών ατόμων και γι΄ αυτό, το σύνολο των ψευδών εαυτών.
Κυριακή τῶν Βαΐων σήμερα καί τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα μᾶς μεταφέρει στά Ἱεροσόλυμα, ἐκεῖ πού εἰσέρχεται σήμερα ὁ Χριστός ἐπί πώλου ὄνου.
Χθές εἶχε ἀναστήσει στή Βηθανία τόν φίλο του Λάζαρο, ὁλοκληρώνοντας οὐσιαστικά μέ τό θαῦμα αὐτό τόν κύκλο τῆς δημόσιας ζωῆς του, καί τώρα βαδίζει πρός τό Πάθος γιά νά ὁλοκληρώσει καί τό ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων πού τοῦ εἶχε ἀναθέσει ὁ οὐράνιος Πατέρας του.
