Κυριακή Η΄ Λουκά: Ποιος ενεργεί ως πλησίον;

Για μια ακόμη φορά, ευλογημένοι μας Χριστιανοί, ένας νομοδιδάσκαλος πλησιάζει τον Κύριο με σκοπό να Τον ντροπιάσει, να Τον εκθέσει μπροστά στους παρευρισκομένους αφού η διδασκαλία του Χριστού, έρχεται σε αντίθεση με την παράδοση που διδάσκουν οι Φαρισαίοι και οι Γραμματείς και οι νομοδιδάσκαλοι. 

Του κάνει λοιπόν, μία ερώτηση: «Τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;» Ο Χριστός αντιστρέφει την ερώτηση: «Εσύ τι νομίζεις ότι πρέπει να κάνεις; Ποια είναι η σημαντικότερη εντολή που πρέπει να τηρήσεις;»

Ο νομοδιδάσκαλος αυτός δεν είναι τυχαίος. Από την απάντησή του φαίνεται ότι είναι πολύ καταρτισμένος. Διότι απ' όλες τις εντολές που υπάρχουν μέσα στον νόμο διαλέγει ένα στίχο που επαναλαμβάνεται στο Λευϊτικό και στο Δευτερονόμιο, το «αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου και τον πλησίον σου ως εαυτόν». Αυτή ακριβώς είναι και η εντολή την οποία είχε διδάξει ο Κύριος ως πρώτη και σπουδαία εντολή.

Του λέει ο Χριστός "Συγχαρητήρια, αυτή είναι η απάντηση. Αν μπορέσεις να κάνεις πράξη αυτό, δηλαδή να αγαπάς τον Θεό, να είσαι αφιερωμένος σ' Εκείνον, να αγαπάς τον πλησίον σου μ' όλη σου την καρδιά, αλλά να αγαπάς και τον εαυτό σου, τότε θα σωθείς.

«Του κάνει, λοιπόν, ο νομοδιδάσκαλος την ερώτηση που είναι, θα λέγαμε, ερώτηση-παγίδα. "Ποιος είναι ο πλησίον;"
Ο Χριστός φέρνει στην ιστορία μια άλλη αντίληψη για το ποιος είναι ο πλησίον. Γι' αυτό αντιστρέφει το θέμα. Ενώ ο νομοδιδάσκαλος ρωτάει "ποιος είναι ο πλησίον", ο Χριστός το θέμα το βάζει αλλιώς. Ποιος ενεργεί ως πλησίον. Όχι ποιον θεωρούμε εμείς πλησίον ανάλογα με την δική μας αντίληψη. Αλλά ποιος πραγματικά ενεργεί ως πλησίον. 

Η ιστορία στην συνέχεια είναι γνωστή. 

Ο Σαμαρείτης είναι ένα πρόσωπο κατακριτέο από τους Εβραίους. Και από τον λαό, γιατί είναι μιγάς και αιρετικός και από τους Φαρισαίους και τους Εσσαίους βέβαια, οι οποίοι θεωρούν ότι έχει διαστρέψει λόγω του συγκρητισμού την πίστη του από τις αιχμαλωσίες των προηγούμενων αιώνων. 

Αυτός, λοιπόν, ο αιρετικός, για τον οποίο δεν ξέρουμε τίποτα, αδιαφορεί για τον νόμο και βάζει την καρδιά του πάνω απ' όλα. Πλησιάζει, διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος δεν έχει πεθάνει, του δένει πρόχειρα τις πληγές, τον παίρνει μαζί του, πάει σ' ένα πανδοχείο, αφήνει και χρήματα για να τον γιατροπορἐψουνε και διαβεβαιώνει τον ξενοδόχο ότι στην επιστροφή του θα δώσει και όσα χρήματα χρειάζονται γι' αυτό τον άγνωστο σ' εκείνον άνθρωπο, φτάνει να γίνει καλά.
Ο Καλός Σαμαρείτης, δεν ζητά καμία επιβράβευση, καμία ανταμοιβή, δεν ευεργετεί για να πάρει ανταπόδωση και αναγνώριση. Έχει αγάπη, πέρα και πάνω από το νόμο και την υποχρέωση.
Ο Χριστός τελειώνοντας την διήγηση ρωτάει τον νομοδιδάσκαλο: «Ποιος είναι ο πλησίον;» Κι εκείνος απαντάει. Είναι νικημένος. Έχει καταλάβει: «Έχεις δίκιο, είναι εκείνος που έδειξε έλεος, όχι αυτό που εννοούσα εγώ.»
Θα πει κάποιος "εμάς πόσο μας αφορά αυτή η παραβολή;" Η απάντηση είναι εύκολη. Όσο μας αφορούν όλες. Εδώ κάτι παραπάνω, γιατί αυτή η παραβολή του καλού Σαμαρείτη μαζί με την παραβολή του Ασώτου, νομίζω ότι αποτελούν δυο από τις βασικότερες παραβολές της διδασκαλίας του Κυρίου. Η αγάπη στον συνάνθρωπο είναι αυτό που λείπει από αυτό τον κόσμο. 

Αντίθετα, η αγάπη για τους οικείους (το αναφέρει αλλού ο Χριστός αυτό), για τους ομοεθνείς μας ή τους ομόθρησκούς μας είναι το εύκολο. Ειδικά σε εποχές οι οποίες έχουν ένταση, όπως είχαν εκείνη την εποχή στο Ισραήλ.
Κατά ένα τρόπο βρισκόμαστε σε μια παρόμοια εποχή. Η δύσκολη κατάσταση που περνάει η Ελλάδα σήμερα με την μετανάστευση τους χιλιάδες πρόσφυγες, και ταυτόχρονα οι μεγάλες κακουχίες και σφαγές που έχει αντιμετωπίσει ο λαός μας στον προηγούμενο και στον προ-προηγούμενο αιώνα από τους γείτονες, μάς κάνει να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα πιο στενά για την έννοια του πλησίον. Ωστόσο έχουμε πάρει φανερά δήγματα του μίσους του θρησκευτικού φανατισμού των Ισλαμιστών, πράγμα που δικαιώνει την προσοχή μας αλλά και την ενίσχυση της προσευχής μας διότι οι θηριωδίες αυτές είναι σατανικά εγκλήματα.
Πλησίον μας είναι ασφαλώς ο κάθε άνθρωπος, χωρίς να κάνουμε διάκριση, και πάνω απ' όλα, πλησίον μας είναι κάθε άνθρωπος που καταλαβαίνουμε ότι είναι πλάσμα του Θεού σαν κι εμάς. Που στα μάτια του Θεού, ό,τι και να πιστεύει είναι το ίδιο παιδί Του και που βέβαια συμπεριφέρεται σαν παιδί του Θεού και όχι σαν όργανο διαβολικό. Γνωρίζουμε ότι όλοι οι Ισλαμιστές δεν είναι Τζιχαντιστές, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι όλοι οι Τζιχαντιστές είναι Ισλαμιστές.

Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη είναι χαρακτηριστική για να καταλάβουμε τι θα πει ορθόδοξη πίστη, αγάπη άνευ όρων για όλα. Όλους τους ανθρώπους να τους βλέπουμε ως εικόνες Θεού, για να αισθανόμαστε κι εμείς εικόνες Θεού. Με το μίσος, την μισαλλοδοξία και την εμπάθεια χάνουμε αυτή την δυνατότητα, να νιώθουμε εικόνες Θεού. 

Μικραίνει η ψυχή μας, σκοτεινιάζει ο νους μας, γινόμαστε κι εμείς ρατσιστές σαν τους Εβραίους εκείνης της εποχής, υποτασσόμαστε στο μικροσυμφέρον. Ας ξαναθυμηθούμε τον λόγο του Χριστού: Δεν έχει αξία να αγαπάς μόνο τους οικείους σου, αυτό το κάνουν και οι άλλοι.
Το μήνυμα του Κυρίου παραμένει ζωντανό, επίκαιρο και ελπιδοφόρο για τον κάθε άνθρωπο. Εκείνο που απέτυχε είναι το ότι οι άνθρωποι προτίμησαν το σκοτάδι μάλλον παρά το φως, όπως λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Και συνεχίζουν να το προτιμούν. Και βλέπουμε στην παρούσα κατάσταση να βυθίζεται πάλι η οικουμένη σ' ένα σκοτάδι, σ' ένα εκβαρβαρισμό. 

Το μίσος βασιλεύει παντού. Παντού γύρω μας, καθώς η χριστιανική πίστη υποχωρεί, ο κόσμος, παρά τον Διαφωτισμό και την προσπάθεια για ανθρωπισμό, κινείται από στενά συμφέροντα. Κάθε χώρα ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό της. Και τα πονηρά παιχνίδια των καιροσκόπων φαίνεται κάθε μέρα πόσο μεγάλη επίπτωση έχουνε και στην δυτική οικονομία και στην παγκόσμια.
Για μας που είμαστε χριστιανοί, μοναδική ελπίδα μας είναι ο δρόμος του Ευαγγελίου. Χαρά φέρνει στην ψυχή του ανθρώπου και ελπίδα μεγάλη ότι το Ευαγγέλιο δεν διαψεύστηκε. Χαρά και ελπίδα μεγάλη φέρνει ότι το μήνυμα του Χριστού παραμένει ως μοναδική ελπίδα για τον κόσμο τούτο. Να αγαπάς τον πλησίον σου πέρα απ' τα στενά σου συμφέροντα. Να αγαπάς τον Θεό γιατί αυτό σου δίνει την δυνατότητα να κοιτάς προς τα πάνω. Να έχεις μια ελπίδα ότι μπορείς να υπερβείς τον εαυτό σου. 

Δεν μπορεί ο άνθρωπος να προχωρήσει έχοντας ως αναφορά τον εαυτό του.

Με την παραβολή του καλού Σαμαρείτη στον νου, ας πορευόμαστε στην ζωή μας προσπαθώντας να τον μιμηθούμε. Με την παραβολή του καλού Σαμαρείτη που είναι ο ίδιος ο Χριστός, ας πορευτούμε αυτά τα δύσκολα χρόνια, αλλά με την ελπίδα ότι αυτό για το οποίο μας διαβεβαίωσε, ότι θα ζήσουμε, είναι πραγματικότητα. Το βεβαιώνουν οι άγιοι της εκκλησίας και η παράδοσή μας. Κάθε ένας από εμάς καθώς μεγαλώνει, διαπιστώνει πως ακόμα κι αν στην εφηβεία του ή στα νιάτα αμφισβήτησε έντονα την χριστιανική πίστη, ότι η ζωή χωρίς νόημα δεν πηγαίνει, δεν βγαίνει, διαπιστώνει ότι ακόμα κι αν προσπαθήσει να αγκιστρωθεί από τα υλικά, τα χρήματα, αυτά είναι πεπερασμένα, τελειώνουν ή καταρρέουν.

Με την ελπίδα και τον λόγο του Χριστού στην καρδιά μας ας πορευτούμε προς τη νηστεία της Σαρακοστής των Χριστουγέννων. Να ευχηθούμε απ' όλη αυτή την περίοδο εμείς να βγούμε ενισχυμένοι. Να ευχηθούμε ότι παρά τα όσα γίνονται γύρω στην πολιτεία μας τα δυσάρεστα, εμείς θα πορευτούμε στα Χριστούγεννα γεμάτοι ελπίδα και χαρά, ικετεύοντας τον Θεό να μας δίνει φώτιση, όχι απλώς να αντέχουμε, αλλά και να μεταδίδουμε το ευαγγέλιο του Χριστού σε όποιον μπορούμε. Πάντα μ' ένα λόγο καλοσύνης, γλυκύτητος, ειρήνης και αγάπης. Αμήν

αρχιμ. Θεόφιλος Λεμοντζής