ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ´ ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ): Όχι μόνο δηλώσεις μετανοίας, αλλά έμπρακτη μετάνοια.

«Zακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι».

Ἕναν ἄνθρωπο, ἕναν πλούσιο ἀρ­χιτελώνη, μᾶς παρουσιάζει σήμερα ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς, γιά νά μᾶς ἀποκαλύψει τίς τρεῖς ἀναγκαῖες προ­­ϋ­ποθέσεις γιά τήν ἀσφαλή καί βέβαιη σωτηρία μας διά τοῦ Ἰησοῦ  Χριστοῦ.

Προϋπόθεση πρώτη εἶναι ἡ ὑψο­ποιός ταπείνωση, ἡ ὁποία στήν πε­ρί­πτωση τοῦ Ζακχαίου ἐκ­δηλώ­νε­ται μέ ἕναν ἀσυνήθιστο τρό­­πο, ἐκ­δηλώνεται μέ τό νά ἀνε­βεῖ αὐτός ὁ ἄρχοντας, ὁ πλούσιος, ὁ ἀρχιτε­λώ­νης ἐπάνω σέ ἕνα δένδρο προκειμέ­νου νά δεῖ τόν Ἰησοῦ  πού θά ἐρχό­ταν στήν Ἰεριχώ.

Μπροστά στή σφοδρή καί διακαή του ἐπιθυμία νά ἀντικρύσει τόν Ἰη­σοῦ  ὁ Ζακχαῖος δέν σκέφτεται καί δέν ὑπολογίζει τήν κοινωνική του θέση, δέν λαμβάνει ὑπόψη του τά σχόλια ἤ καί τά εἰρωνικά μειδιά­μα­τα τῶν συμπολιτῶν του. Ταπεινώ­νε­ται καί ἀνε­βαίνει στή συκομορέα, γιά νά ἀποκαλυφθεῖ  στή συνέχεια ἡ ἀλήθεια τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ὅτι «ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται, ὁ δέ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται».

Καί τό ἀποτέλεσμα γιά τόν Ζακ­χαῖο εἶναι ἄμεσο. Ὁ Ἰησοῦς διέρχεται διά τῆς ὁδοῦ, τόν βλέπει καί τόν κα­­λεῖ· «Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι, σήμερον ἐν τῶ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖ­ναι».

Ἀνάμεσα στό πλῆθος πού συνω­στί­ζεται γύρω ἀπό τόν Χριστό, ἀνά­με­σα στούς Φαρι­σαίους καί τούς νο­μο­διδασκάλους τῆς Ἰεριχοῦς ὁ Ἰη­σοῦς ἐπιλέγει ἕναν ἀρχιτε­λώνη γιά νά καταλύσει στό σπίτι του. Δια­λέ­γει ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος δια­κρί­θηκε ὄχι γιά τή φιλανθρωπία του, ὄχι γιά τίς καλές του πράξεις, ὄχι γιά τήν εὐλάβειά του ἀλλά γιά τήν ταπεινοφροσύνη του, θέλοντας νά μᾶς διδάξει ὅτι αὐτή εἶναι τό θε­μέλιο καί ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας μας, ἡ μητέρα καί ἡ πρόξενος ὅλων τῶν ἀρετῶν, ὅπως τήν χαρακτη­ρί­ζουν οἱ θειότατοι πατέρες τῆς Ἐκ­κλησίας μας, ἀλλά καί γιά νά μᾶς διδάξει ὅτι, ἀντίθετα ἀπό ὅ,τι πι­στεύουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἡ τα­πεινοφροσύνη εἶναι αὐτή πού κάνει τόν πιστό νά διακρίνεται καί νά εὐαρεστεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

Πρώτη προϋπόθεση, λοιπόν, γιά τή σωτηρία μας ἡ ταπείνωση. Δέν ἀρκεῖ ὅμως μόνο αὐτή. Γιατί ἄν ὁ Ζακχαῖος ἀνέβαινε στό δένδρο ἀλ­λά δέν ἀνταποκρινόταν στήν πρό­σκληση τοῦ Ἰησοῦ, ἡ σωτηρία δέν θά ἐρχόταν. Ἄς προσέξουμε, ἀδελ­φοί μου, τί ἀκρι­βῶς λέγει ὁ Χρι­στός. Δέν τοῦ λέγει ἁπλῶς «Ζακ­χαῖε, κατάβηθι» ἀλλά «σπεύ­σας κα­τά­­βηθι», κατέβα, δηλαδή, ἐπει­γό­ντως, γιατί ἡ σωτηρία εἶναι μιά ὑπό­θεση πού δέν μπορεῖ νά περι­μέ­νει, εἶναι μία ὑπόθεση φλέγουσα, πού δέν δέχεται ἀνα­βο­λές, εἶναι μία εὐκαιρία πού προσφέρει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο καί δέν πρέπει ἡ ἀμέλεια καί ἡ ἀδιαφορία του νά σταθοῦν αἰτία γιά τήν ἀπώλειά της. «’Ιδού», τονίζει καί ὁ ἀπόστολος Παῦ­λος, «νῦν καιρός εὐπρόσδεκτος, ἰδού νῦν ἡμέρα σωτη­ρίας». Δέν πρέ­­πει νά ἀφήνουμε τίς εὐκαιρίες τῆς σωτηρίας πού μᾶς προσφέρει ὁ φιλάνθρωπος καί ἐλεήμων Θεός νά χάνονται, γιατί δέν ξέρουμε ποιό θά εἶναι τό μέλλον μας καί πότε ὁ Κύριος θά μᾶς πάρει ἀπό τή ζωή αὐτή.

Ἐγρήγορση, λοιπόν, καί ἄμεση ἀν­ταπόκριση στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ δεύτερη προϋπόθεση. Οὔτε ὅμως καί μέ αὐτή μόνο θά σω­ζόταν ὁ Ζακχαῖος. Καθο­ριστική γιά τή σωτηρία του ἦταν ἡ τελευ­ταία του ἀπόφαση, ἡ γενναία καί ἡρωική ἀπόφαση πού πῆρε, ὅταν ὁ Χριστός βρισκόταν στό σπίτι του· «ἰδού τά ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς».

Αὐτή εἶναι ἡ ἀπάντηση τοῦ Ζακ­χαίου στήν προσ­φορά τοῦ Χριστοῦ· δέν ἀρκεῖται στό νά τόν εὐχαρι­στή­σει μέ λόγια, ἀλλά δηλώνει ἔμπρα­κτα τή μετάνοιά του καί τή διάθεσή του νά ἀλλάξει τρόπο ζωῆς, διδά­σκο­­ντας ὅλους μας πώς δέν ἀρκεῖ νά ἐπαναπαυόμεθα στό ὅτι πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία, δεχόμασθε ἴσως καί τόν Χριστό στόν οἶκο τῆς ψυχῆς μας διά τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά δέν ἀλλάζουμε ἄμε­σα καί ριζικά τή συμπε­ριφορά μας, δέν ἀποφασίζουμε νά κάνουμε κά­ποιες θυσίες προκειμένου νά ζή­σου­με σύμφωνα μέ τίς ἐπιταγές τοῦ Θε­οῦ. Ὁ Ζακχαῖος τολμᾶ νά κάνει αὐ­τή ρήξη μέ τό παρελθόν του, «ἀπεκ­δυόμενος τόν παλαιόν ἄν­θρω­­πον καί ἐνδυόμενος τόν νέο, τόν κατά Θεόν κτισθέντα», γιά νά ἀκούσει ἀπό τό ἀψευδές στόμα τοῦ Κυρίου τήν εὐφρόσυνη διαβε­βαί­ωση τῆς σω­τηρίας του· «σήμερον σωτηρία ἐν τῷ οἴκω τούτῳ ἐγένε­το».

Ταπείνωση, ἐγρήγορση καί ζωή σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ εἶναι οἱ τρεῖς προϋ­ποθέσεις τῆς σωτηρίας μας. Ἄς τίς ἀκολουθήσουμε, ἀδελφοί μου, γιά νά ἀκούσουμε καί ἐμεῖς τή φωνή τοῦ Κυρίου νά μᾶς διαβε­βαιώ­νει γιά τή σωτηρία μας.

Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμων