ΚΥΡΙΑΚΗ Δ´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ: Τα ισχυρά θεμέλια της πνευματικής κλίμακος.

 

«Δεῦτε ἐργασώμεθα ἐν τῷ μυστι­κῷ ἀμπελῶνι καρπούς μετανοίας … ἐν προσευχαῖς καί νηστείαις τάς ἀρετάς κατορθοῦντες».

Κυριακή Δ´ τῶν Νηστειῶν καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅρισαν νά προβάλλεται καί νά τι­μᾶ­ται μία μεγάλη ἀσκητική μορ­φή τῆς Ἐκ­κλησίας, ὁ ἅγιος Ἰωάν­νης, ὁ Σι­ναΐ­της, πού εἶναι περισ­σότερο γνω­­­στός ὡς ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλί­­μα­κος, ἀπό τόν τίτλο τοῦ περί­φη­μου ἀσκητικοῦ ἔργου τό ὁποῖο συνέ­γραψε καί ὀνόμασε «Κλίμα­κα».

Ἡ ἐπιλογή αὐτή τοῦ ἁγίου Ἰωάν­νου, ἑνός ἁγίου πού ἔζησε στό τέ­λος τοῦ 6ου καί στό πρῶτο ἥμισυ τοῦ 7ου αἰῶνος, γιά νά τιμᾶται τήν τετάρτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν, δέν σχετίζεται μόνο μέ τό γεγονός ὅτι οἱ ἅγιοι Πατέρες ἤθελαν νά προ­­βάλουν στούς πιστούς κατά τή διάρκεια τοῦ πνευματικοῦ στα­δίου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσ­σα­ρα­κο­­στῆς τό πρότυπο ἑνός ἀσκη­τοῦ, ὁ ὁποῖος ἀγωνίσθηκε διά βίου στίς δύσκολες συνθῆκες τοῦ ὄρους Σινᾶ νά ἀντιπαλαίσει τούς πειρα­σμούς καί νά φθάσει στήν ἁγιότη­τα, ἀλλά ἤθελαν νά μᾶς διδάξουν μέ­σα ἀπό τό ἔργο αὐτοῦ τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ὅτι ἡ ἁγιό­τη­τα δέν εἶναι κάτι πού μποροῦμε νά ἐπιτύχουμε ἄμεσα ἤ αὐτόματα ἤ ἔστω μέσα σέ μικρό χρονικό διά­στη­­μα, ὅπως εἶναι οἱ ἕξι ἑβδομάδες τῆς Μεγάλης Τεσσα­ρακοστῆς.

 Ἤθε­­λαν καί θέλουν νά μᾶς δι­δά­­ξουν ὅτι δέν φθάνει κανείς στήν ἁγιότητα ξαφνικά καί ἀπότο­μα, ὅπως δέν φθάνει κανείς ἀπότομα ἀπό τό πρῶτο σκαλοπάτι μιᾶς κλί­μακας στήν κορυφή της.

Καί ἄν, γιά νά ἀνεβεῖ κανείς μία φυσική κλίμακα, χρειάζεται κόπος καί χρόνος καί προσπάθεια, κατά μείζοντα λόγο χρειάζεται κόπος καί χρόνος καί προσπάθεια διά βίου, γιά νά φθάσει κανείς, ἄν βε­βαίως ὁ Θεός τόν ἀξιώσει, μέχρι τήν κορυφή τῆς πνευματικῆς κλίμακος, πού πε­­ρι­γρά­φει ὁ ἅγιος Ἰωάννης στό ἔργο του.

Καί ὅπως κάθε σκάλα ἔχει συγ­κε­κρι­μένα σκαλοπάτια, καί γιά νά τήν ἀνεβεῖ ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ξεκινήσει ἀπό τό πρῶτο καί νά προ­­χωρήσει πρός τά ἐπάνω, γιατί δέν εἶναι δυνατόν νά ἀρχίσει ἀπό τό τρίτο ἤ πολύ περισσότερο ἀπό δέκατο, τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν πνευματική κλίμακα, τῆς ὁ­ποί­ας τίς βαθμίδες πρέπει νά ἀνε­βοῦ­με μέ τή σειρά καί χωρίς νά πα­ρα­λείπουμε καμία. Διότι κάθε πνευ­ματική πρόοδος καί κάθε ἀρε­τή γιά νά εἶναι πραγ­ματική πρέπει νά στη­ρίζεται σέ ἰσχυρά θεμέλια. Καί τά ἰσχυρά θεμέ­λια εἶναι ἀκρι­βῶς οἱ προη­γού­μενες βαθμίδες τῆς πνευ­μα­­τι­κῆς κλίμακος, τήν ὁποία κα­λούμε­θα νά ἀνεβοῦμε. Δέν μπορεῖ, δηλαδή, νά φθάσει κα­νείς στήν ἀπάθεια, ἐάν δέν ἔχει νι­κήσει τήν κενο­δοξία. Δέν μπορεῖ νά φθά­σει στήν ἀγάπη, πού εἶναι ἡ κορωνίδα τῶν ἀρετῶν, ἐάν δέν ἔχει ἐνστερ­νισθεῖ τήν τα­πεί­νωση.

Αὐτή ἡ πνευματική κλίμακα μᾶς διδάσκει ἀκόμη νά μήν ἀπογοητευ­ό­μεθα καί νά μήν ἀδημονοῦμε νά φθάσουμε στήν κορυφή, καί τά βήματά μας θά πρέπει νά εἶναι προσεκτικά καί ὑπομονετικά. Δέν θά πρέ­πει ἀκόμη νά ξεχνοῦμε ὅτι γιά τήν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν εἶναι ἀπαραίτητος ὁ δικός μας ἀγώ­νας, χρειάζεται ὅμως καί ἡ χά­ρη τοῦ Θεοῦ, χωρίς τήν ὁποία ὁ ἄν­θρωπος δέν μπορεῖ νά ἐπιτύχει κα­μία ἀρετή, ἐφόσον ὅλες οἱ ἀρετές εἶναι καρποί τοῦ Παναγίου Πνεύματος, πού κατακτῶ­νται «ἐν προσευχαῖς καί νη­στεί­αις», ὅπως ἀκούσαμε σή­μερα στό δοξαστικό τῶν αἴνων, μέ τό ὁποῖο μᾶς κάλεσε γιά μία ἀκόμη φορά ἡ Ἐκκλησία μας νά ἐργα­σθοῦ­με στόν μυστικό ἀμπελῶνα τῆς ψυ­χῆς μας.

Ἑπομένως, θά πρέπει ἀπαραίτητα νά συνδυάζουμε καί τά δύο. Νά συνδυάζουμε τόν ἀγώνα μας μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ Θεοῦ. Νά ἀγωνιζόμασθε γιά τήν πνευματική μας πρόοδο καί προαγωγή, ἀξιο­ποι­ώ­ντας τά μέσα καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας, ὅπως εἶναι ἡ νηστεία, οἱ ἱερές Ἀκολουθίες, οἱ πνευματικές ὁμι­λί­ες, καί συγχρόνως νά ἐπιζητοῦμε καί νά ἐπιδιώκουμε τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέ τήν προσευχή καί μέ τή με­τοχή μας στά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ὅσο ὁ Θεός θά βλέπει τήν προσπάθειά μας καί τή θέλησή μας νά ἀγωνι­σθοῦμε, τόσο περισσότερο θά μᾶς δίδει τή χάρη του καί θά ἐνισχύει τήν προσπάθειά μας, ὥστε νά ἀνερ­χόμεθα καί ἐμεῖς προοδευτικά τήν οὐρανοδρόμο κλίμακα πού περιέ­γραψε ἀλλά καί ἀνῆλθε ὁ τιμώ­μενος σήμερα ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται στόν οὐρανό καί πρεσβεύει καί γιά μᾶς.

 

 Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων