Κυριακή Τυρινής: Νηστεία, η πρώτη θεόσδοτη εντολή.

 Ἀπὸ αὔριο ξεκινᾶ καὶ πάλι ἡ νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ὁποία καὶ συνεχίζεται σὲ ὅλη τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα μέχρι τὴν θεία Λειτουργία τῆς ἀναστάσεως.

Ἡ νηστεία εἶναι ἡ πρώτη θεόσδοτη ἐντολή. Μὲ τὴν παραβίασή της στὸν Παράδεισο ἡ ἀνθρωπότητα ἔπεσε σὲ μεγάλα δεινά. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἐφαρμογή της συνευδοκεῖ στὴν προσέλκυση τῶν θείων εὐλογιῶν. Ἡ νηστεία εἶναι στέρηση τῆς ὕλης, ἀποχὴ ἀπὸ τὴν ἡδονὴ τῆς τροφῆς καὶ τοῦ κόσμου· εἶναι ἕνα παράθυρο στὴν ἀληθινὴ τρυφή, μία δίοδος κι ἕνα πέρασμα ἀπὸ τὴν ἱκανοποίηση τοῦ σώματος στὴν ἱκανοποίηση τῆς ψυχῆς· εἶναι ἕνα εἶδος προπόνησης τῶν ἀθλητῶν τοῦ πνεύματος, χωρὶς τὴν ὁποία ἡ νίκη κατορθώνεται δυσκολότερα. Ἡ νηστεία προωθεῖ τὴν αὔξηση τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων μέσα ἀπὸ τὸ σταύρωμα τῆς κοιλίας. Εἶναι χρήσιμη, ὅταν γίνεται σωστά. Καὶ γίνεται σωστά, ὄχι μόνον ὅταν τηρῆται στὸ ἀκέραιο, ἀλλὰ κυρίως ὅταν δὲν ἀπολυτοποιεῖται, ὅταν δὲν ἀπομονώνεται ἀπὸ τὴν συγχωρητικότητα. Ἐὰν κάποιος νηστεύῃ καὶ δὲν συγχωρῇ, καλύτερα νὰ φάῃ κρέας, γιὰ νὰ μὴν ἐμπαίζῃ τουλάχιστον τὸν Θεὸ καὶ κοροϊδεύῃ τὸν ἑαυτό του, νομίζοντας πὼς κάνει κάτι σπουδαῖο.

Ἡ νηστεία δὲν ἔχει νόημα, ὄταν γίνεται ἐπιδεικτικά, γιατὶ ὑποκρύπτει ὑπερηφάνεια, ἐνῶ σκοπός της εἶναι νὰ ταπεινώσῃ τὸν ἄνθρωπο, νὰ τὸν φέρῃ στὸ ἴδιο ἐπίπεδο μὲ τοὺς φτωχοὺς και πεινασμένους τοῦ κόσμου, νὰ τὸν κατεβάσῃ ἀπὸ τὰ ὕψη τῆς κοινωνικῆς εὐπρεπείας στὸ χῶμα τῆς ἀσκητικῆς εὐτελείας. Εἶναι μέτρο ἀρετῶν, γιατὶ δοκιμάζει τὴν ποιότητά τους.

Ἡ νηστεία εἶναι ἀδελφὴ τῆς μετανοίας. Ὁ μετανοημένος γίνεται καὶ νηστευτὴς παθῶν, ὄχι μόνον τροφῶν. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ περίοδος ποὺ ἀπὸ αὔριο θὰ διανύσῃ ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι περίοδος νηστείας, μετανοίας καὶ πνευματικῆς ἐγρήγορσης. Ἐὰν νηστεύσουμε χωρὶς νὰ μετανοήσουμε, θὰ εἶναι σὰν νὰ προσπαθοῦμε νὰ φτάσουμε τὴ βάρκα τῆς ψυχῆς μας στὸ λιμάνι τῆς ἀναστάσεως, κάνοντας κουπὶ ἀπὸ τὴ μία μόνον πλευρά, περιστρεφόμενοι γύρω ἀπὸ τὸ ἴδιο σημεῖο.

Ἡ νηστεία ἀποκτᾶ ἰσχὺ μὲ τὴν προσευχή. «Τοῦτο τὸ γένος τῶν δαιμόνων οὐκ ἐκπορεύεται, εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ» μας λέγει ο Κύριος. Ὁ πειρασμὸς δὲν φεύγει, ἐὰν δὲν συνδυαστοῦν τὰ δύο αὐτὰ στοιχεῖα τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνος.

Ὅμως ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι καὶ οἱ δαίμονες «ἀπέχουσι βρωμάτων», ἐπειδὴ εἶναι ἀσώματοι. Ἡ ψευδὴς καὶ ὑποκριτικὴ νηστεία εἶναι μίμηση τῶν δαιμόνων. Ὀφείλουμε παράλληλα μὲ τὴ νηστεία τῶν τροφῶν νὰ νηστεύουμε ἀπὸ τὶς ἁμαρτωλές μας συνήθειες, νὰ μένουμε ἀκίνητοι στὶς παράνομες ὁρμες, ἀσυγκίνητοι ἀπὸ τὴν ματαιότητα τῶν ἡδονῶν τοῦ κόσμου· ὀφείλουμε νὰ νηστεύουμε, γιὰ νὰ δώσουμε χῶρο στὴ φιλανθρωπία. «Προκαθαρθῶμεν νυνὶ μὴ τοῖς βρώμασι μόνον, ἀλλὰ καὶ ταῖς πράξεσιν», μᾶς προτρέπει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος.

Εἶναι γεγονὸς πὼς ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει σὲ περίοπτη θέση τὴ νηστεία, τὴν ὁποία κατήργησαν οἱ λοιπὲς αἱρετικὲς χριστιανικὲς ἐκκλησίες. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ πίστη τῶν νηστευτῶν. Οἱ ἀλλόδοξοι ἔχασαν τὴν ἀλήθεια, ὅταν ἰσοπέδωσαν τὸ τυπικὸ καὶ ἔχασαν τὸ νόημα τῆς νηστείας.

       Ὅσοι δὲν σκοπεύουν νὰ νηστεύσουν αὐτὸ τὸ διάστημα, ἐπειδὴ νομίζουν πὼς δὲν θὰ τὰ καταφέρουν, ἂς κάνουν μία δοκιμὴ στὸν ἑαυτό τους, ἂς τολμήσουν νὰ κάνουν κάτι ποὺ μέχρι τώρα δὲν ἔχουν συνηθίσει νὰ κάνουν. Δὲν εἶναι δύσκολη ἡ νηστεία· δύσκολη εἶναι ἡ συνειδητοποίηση τῶν μεγάλων μας δυνατοτήτων. Τὰ ὠφέλη εἶναι πολλά, σωματικὰ καὶ πνευματικά.

Ἂς θυμηθοῦμε κάποια παραδείγματα ἀπὸ τὴν Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη, καὶ τότε θὰ καταλάβουμε τὰ ὠφέλη τῆς νηστείας. Νήστευσε ὁ Δανιὴλ καὶ βγῆκε ἀβλαβὴς ἀπὸ τὸ λάκκο τῶν λεόντων. Νήστευσαν οἱ τρεῖς παῖδες καὶ παρέμειναν ἀλώβητοι ἀπὸ τὴν κάμινο τῆς φωτιᾶς· νήστευσαν οἱ Νινευΐτες καὶ μετέβαλαν τὴ θεία ὀργὴ σὲ συγχώρηση, ὅπως καὶ ὁ Δαβὶδ γιὰ τὸν φόνο τοῦ Οὐρία· νήστευσε σαράντα ἡμέρες ὁ προφήτης Ἠλίας καὶ ἀξιώθηκε νὰ θαυματουργήσῃ, ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς καὶ ἀξιώθηκε νὰ βαπτίσῃ τὸν Κύριο· νήστευσε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος καὶ νίκησε τὸν πειρασμό· νήστευσε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀφοῦ τυφλώθηκε στὴ Δαμασκό, καὶ τοῦ ἀνοίχθηκαν τὰ μάτια. Ἀλλὰ καὶ οἱ ἅγιοί μας ἁγιάστηκαν «νηστείᾳ, ἀγρυπνίᾳ, προσευχῇ».

Καλὸν ἀγῶνα εὔχομαι, ἀδελφοί μου, νὰ ἔχουμε καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ προσκυνήσουμε καὶ τὴν ἁγία ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος μας.

π. Στυλιανός Μακρής